Λένε πως όταν μπαίνει ο Αύγουστος βγαίνει το καλοκαίρι. Βέβαια, τούτο το καλοκαίρι, που δεν μοιάζει με κανένα , ο Αύγουστος όπως τον ξέραμε είναι σαν μην ήρθε ποτέ.

Πάντως η μνήμη, σωματική σε ένα βαθμό, ευτυχώς μας θυμίζει πως μαζί με τον Αύγουστο έρχονται γλυκά σταφύλια και νόστιμα σύκα, μελτέμια και ίσκιος μεγάλου δέντρου στην πλατεία του χωριού, παγωτά που απολαμβάνουμε απενοχοποιημένοι από τις δίαιτες, ξυπόλητα πόδια σε ακρογιαλιές  και σε αρμυροσκαμμένους βράχους.

Αύγουστος σημαίνει και μαυρισμένα εργατικά χέρια στα χωράφια, ομάδες Τσιγγάνων που κατασκηνώνουν κοντά στις πεδιάδες και περιμένουν να δουλέψουν. Oχι όμως μόνον αυτοί πια. Aνεργοι χωριανοί διπλανών τόπων και συγχωριανοί περιμένουν κι αυτοί ένα μεροκάματο. Η πανδημία χτύπησε αυτές τις δουλειές που ο Έλληνας έκανε «στο πόδι». Εστιατόρια, μπαρ, καφέ και φυσικά τουριστικά πρακτορεία. Οδηγοί, ξεναγοί και άλλοι έμειναν άπραγοι.

Από την άλλη ο Δεκαπενταύγουστος είναι το κέντρο του ελληνικού καλοκαιριού. Είναι μια καθοριστική στιγμή δυο κόσμων. Ο πρώτος πορεύεται με το μοτίβο της ασφάλειας στο σπίτι, στον καναπέ και στις ειδήσεις. Δύσκολα θα μπορούσα να τους φανταστώ ασφαλείς, σε μια χίμαιρα που δεν εγγυάται τίποτα και, κυρίως, σε μια ζωή με φόβο και ανασφάλεια. Ο δεύτερος κόσμος -οι νεότεροι που δεν φοβούνται, κυρίως οι twenty something- έχουν βγει «εκεί έξω» στην περιπέτεια, εκτεθειμένοι σε κινδύνους που τους αψηφούν. Ούτε κι αυτούς μπορώ να φανταστώ να «έκαμαν οίστρο ζωής τον φόβο του θανάτου».

Έτσι λοιπόν, με του Αυγούστου το χρυσό φεγγάρι, θυμήθηκα εκείνη την παροιμία που λέγαν οι πιο παλιοί «Αύγουστε τραπεζοφόρε, να ‘σουν τρεις βολές τον χρόνο». Κάτι θα ήξεραν. Με τη σκέψη ενός δυσανάγνωστου φθινοπώρου σίγουρα χρειαζόμαστε έναν Αύγουστο ακόμα.

Από την άλλη ποτέ δεν τα πήγαινα καλά με τα τελειώματα, όπως και με τα ξεκινήματα. Το ξεκίνημα της μέρας, της βδομάδας, του μήνα, της εποχής. Έτσι και με το καλοκαίρι. Από παιδί, κάθε φορά που τελείωνε, κόντευα να πάθω κατάθλιψη! Μπορεί να είχαμε αρκετές μέρες ακόμη μέχρι να επιστρέψουμε ως κατεργάρηδες αδειούχοι στον εργασιακό μας πάγκο, αλλά μόλις έμπαινε ο δεκαπενταύγουστος, αρχίζαμε σιγά σιγά να προετοιμάζουμε τους εαυτούς μας για την αναπόφευκτη επιστροφή.

Φέτος βέβαια δεν χρειάζεται να προετοιμαστούμε ιδιαίτερα, γιατί είναι σα να μην υπάρχει τέλος. Και δεν υπάρχει τέλος, γιατί ουσιαστικά δεν υπήρξε και αρχή. Είναι απολύτως χαρακτηριστική η απόκριση ενός ντόπιου «ταβερνιάρη» όταν τον ρώτησα προ ολίγων ημερών πως πάνε τα πράγματα: «Τι να σου πω…», μου λέει. «Φέτος όλα είναι περίεργα. Παράταιρα. Φτάνουμε σε λίγο στα μέσα του Αυγούστου και εμείς έχουμε την εντύπωση ότι είναι αρχές Ιούλη». Σα να μην υπήρξε καλοκαίρι φέτος. Σα να μας το έκλεψαν. Εκεί που νομίζαμε προς στιγμήν ότι όλα θα επανέλθουν στην κανονικότητα, απορρυθμίστηκαν τα πάντα. Αφήστε τι έλεγαν οι «από πάνω». Θέλαμε και εμείς να πιστέψουμε σε μία ψευδαίσθηση, αν και «εμείς» έχουμε το ελαφρυντικό της ατομικής αφέλειας, ενώ το κράτος επιβαρύνεται πάντοτε με την ευθύνης της συλλογικής διαχείρισης.

Δυστυχώς για όλους, τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν καλά. Για την ακρίβεια, εξελίχθηκαν με τον χειρότερο δυνατό τρόπο. Φέτος το καλοκαίρι πέθανε νωρίς Κιόλας από τον δεκαπενταύγουστο, ευχόμαστε «Καλό χειμώνα». Με άλλα λόγια, τα καφενεία όλα κλειστά, κι οι φίλοι μας ξενιτεμένοι. Συγγενείς μας καλοί, δεν κατέβηκαν αυτήν την χρονιά στη ιδιαίτερη πατρίδα για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια. Δεκάδες μαγαζιά που άλλοτε έσφυζαν από ζωή και μας έδιναν κάθε Αύγουστο το δικαίωμα να ελπίζουμε σε έναν καλύτερο χειμώνα, παρέμειναν κλειστά ή άνοιξαν για λιγοστούς μόνο θαμώνες. Ακόμη και τα κρουαζιερόπλοια, που επί μακρόν αποτέλεσαν σύμβολο ευμάρειας για το λιμάνι του Κατακόλου και την ευρύτερη περιοχή, έρχονται και φεύγουν άδεια, πραγματοποιώντας αποκλειστικά δοκιμαστικά ταξίδια.

Δεν ξέρω πως τα καταφέραμε ή πιο σωστά, πως μας κατάφεραν έτσι. Στα τέλη της άνοιξης θα έλεγε κανείς πως το απαισιόδοξο σενάριο θα ήταν να έχουμε είτε μία κάπως βελτιωμένη οικονομική δραστηριότητα, είτε μία κάπως βελτιωμένη επιδημιολογική εικόνα. Τελικά δεν έχουμε τίποτα από τα δύο. Αποχαιρετούμε λοιπόν αυτό το καλοκαίρι πρόωρα, βυθισμένοι στην περισυλλογή του δύσκολου χειμώνα, ο οποίος δίχως αμφιβολία μας περιμένει. Αποχαιρετούμε αυτό το καλοκαίρι με μία και μοναδική ελπίδα, να μην χρειαστεί ποτέ να ξαναπεράσουμε όσα περάσαμε φέτος.