Το δίλημμα γίνεται όλο και πιο οξύ

Ή θα καταφέρει να ανταγωνιστεί ουσιαστικά στην παγκόσμια κούρσα της τεχνητής νοημοσύνης ή θα ρισκάρει να χάσει ένα κρίσιμο κομμάτι του επόμενου τεχνολογικού κύματος μένοντας πιστή στους πράσινους στόχους.

«Είναι μια στιγμή καμπής για την Ευρώπη», λέει στο CNBC ο Dan Ives της Wedbush Securities. «Ή θα ποντάρει στο μέλλον ή θα χάσει μεγάλο μέρος αυτής της τεχνολογικής επανάστασης».

Η ενέργεια και η AI

Το δίλημμα γίνεται πιο οξύ λόγω της ενέργειας. Σε παγκόσμιο επίπεδο, η ηλεκτρική ισχύς αποτελεί το μεγαλύτερο εμπόδιο για την ανάπτυξη data centers και υποδομών AI.

Ενώ οι ΗΠΑ ενεργοποιούν ξανά μονάδες ορυκτών καυσίμων για να καλύψουν τις ανάγκες τους, η Ευρώπη απαιτεί από τους developers εκτενείς γνωστοποιήσεις για ενεργειακή και υδατική αποδοτικότητα — ένα ρυθμιστικό πλαίσιο που συχνά επιβραδύνει την εκκίνηση έργων.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει κερδίσει διεθνή αναγνώριση για τις περιβαλλοντικές της πολιτικές, από το πακέτο «Fit for 55» έως τον επικείμενο μηχανισμό συνοριακού φόρου άνθρακα.

Ωστόσο, οι επικριτές υποστηρίζουν ότι το ρυθμιστικό βάρος λειτουργεί αποτρεπτικά για την επιχειρηματικότητα. «Η Ευρώπη θεωρείται αντι-επιχειρηματική», σημειώνει ο Ives — με αποτέλεσμα startups και τεχνολογικές εταιρείες να μεταναστεύουν προς ΗΠΑ, Μέση Ανατολή ή Ασία.

Όταν η πράσινη μετάβαση συγκρούεται με την πραγματικότητα

Η ταχεία ανάπτυξη της AI σημαίνει εκρηκτική αύξηση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας. Οι ανανεώσιμες πηγές είχαν σχεδιαστεί για να αντικαταστήσουν πιο ρυπογόνες μονάδες, όχι για να καλύψουν μια νέα, σταθερή και ενεργοβόρα ζήτηση όπως αυτή των data centers.

Στο Ηνωμένο Βασίλειο, ήδη παρατηρείται υπαναχώρηση από ορισμένες δεσμεύσεις, σύμφωνα με τον Paul Jackson της Invesco. «Όταν οι συνθήκες δυσκολεύουν, η κλιματική ατζέντα είναι από τα πρώτα πράγματα που μπαίνουν σε δεύτερη μοίρα», εξηγεί στο CNBC.

Η ανησυχία δεν περιορίζεται στο Ηνωμένο Βασίλειο. «Φοβάμαι ότι σε κάποιο σημείο οι αποσύρσεις λιγνιτικών και ανθρακικών μονάδων θα αναβληθούν», λέει ο Jags Walia της Van Lanschot Kempen. Τα data centers απαιτούν σταθερή παροχή ενέργειας — κάτι που η διαλείπουσα φύση της αιολικής και ηλιακής παραγωγής δυσκολεύεται να εγγυηθεί.

Βήματα προς τα πίσω ή αναγκαίος ρεαλισμός;

Το 2025, η Ευρώπη έχει ήδη «μαλακώσει» μια σειρά περιβαλλοντικών δεσμεύσεων:

Υποχώρηση στο ουσιαστικό μπλόκο νέων θερμικών αυτοκινήτων από το 2035.
Καθυστέρηση ενός έτους στο νέο σύστημα εμπορίας ρύπων για κτίρια και μεταφορές.
Περιορισμός και μετάθεση των οδηγιών CSDDD και CSRD.

Για ορισμένους, πρόκειται για οπισθοχώρηση. Για άλλους, για αναγκαίο πραγματισμό. Ο Nick de la Forge της Planet A Ventures μιλά για «υγιή αναθεώρηση» που προσπαθεί να κρατήσει την Ευρώπη ελκυστική χωρίς να εγκαταλείπει τον πυρήνα της πράσινης πολιτικής.

AI: πρόβλημα και λύση μαζί

Οι υποστηρικτές της τεχνητής νοημοσύνης επισημαίνουν ότι η ίδια η AI μπορεί να βελτιώσει την ενεργειακή αποδοτικότητα και να ενισχύσει τη βιωσιμότητα των δικτύων.

Εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκή Επιτροπή τόνισε ότι η Ένωση «είναι έτοιμη να αξιοποιήσει τις ευκαιρίες της AI, διασφαλίζοντας παράλληλα τη σταθερότητα του ενεργειακού συστήματος», παραπέμποντας σε έναν υπό διαμόρφωση οδικό χάρτη για τη χρήση της AI στον ενεργειακό τομέα.

«Είμαστε κάπως… ψημένοι»

Παρά τα σχέδια, οι ανησυχίες παραμένουν. Ο Kokou Agbo Bloua της Société Générale μιλά για «τεράστιο ελέφαντα στο δωμάτιο». Αντί οι πράσινες τεχνολογίες να αντικαθιστούν τα ορυκτά καύσιμα, κατευθύνονται όλο και περισσότερο προς την τροφοδοσία data centers.

Το ερώτημα δεν είναι μόνο πόση ενέργεια έχει η Ευρώπη, αλλά και πόσο ανθεκτικό είναι το σύστημά της. Η AI προσθέτει μια νέα, σχεδόν «βάσης», ζήτηση, αυξάνοντας τη μεταβλητότητα των τιμών και τον κίνδυνο ενεργειακών περιορισμών.

Η Ευρώπη μπορεί να μην εγκαταλείψει επίσημα τους κλιματικούς της στόχους άμεσα. Όμως, όπως παρατηρούν αναλυτές, συχνά οι μεγάλες δεσμεύσεις εγκαταλείπονται σιωπηρά — στο παρά πέντε. Και η κούρσα της AI δεν περιμένει.

naftemporiki.gr