Του Παναγιώτη Παναγιώτου
Τον περασμένο Αύγουστο, έκλεισε ο κύκλος της μνημονιακής περιόδου. Η χώρα εισήλθε σε ένα νέο «κανονικότερο» οικονομικό περιβάλλον, με περισσότερες αναπτυξιακές δυνατότητες και ελευθερίες. Ταυτόχρονα, η χώρα εισήλθε σε ένα νέο πολιτικό περιβάλλον, αφού τέλειωσε το καθεστώς «έκτακτης ανάγκης», που τροφοδότησε «ετερόκλητες» ιδεολογικο-πολιτικά συνεργασίες, προϊόν της μνημονιακής περιόδου.
Η αποκατάσταση, όμως, του «πολιτικού άξονα Αριστερά – Δεξιά» με όλες τις ενδιάμεσες διαφορές και αποχρώσεις, για να αποτυπωθεί καθαρά, χρειάζεται έναν ευρύτερο χρόνο μετάβασης και απαλλαγής από παντός είδους «στρεβλώσεις» της προηγούμενης περιόδου. Απαιτείται «κοινωνική αφομοίωση», για να επανέλθουμε σε μια ολοκληρωμένη πολιτική καθαρότητα.
Παρ’ όλα αυτά, ήδη, οι διαφορές αρχίζουν να φαίνονται, να «φθάνουν» στους πολίτες και να γίνονται αντιληπτές. Παράλληλα, η Συμφωνία των Πρεσπών τέμνει «κάθετα και οριζόντια» το πολιτικό-κομματικό σύστημα. Δημιουργεί εσωτερικούς «σεισμούς» στην αντιπολίτευση και λειτουργεί ως «καταλύτης» και ως επιταχυντής των πολιτικών εξελίξεων. Βρισκόμαστε σε μια φάση πρώιμης και «εν κινήσει» (δηλαδή πριν από τις εκλογές) ανασύνθεσης του πολιτικού-κομματικού συστήματος.
Με φόντο έναν συνεχώς ενισχυόμενο «διπολισμό», που θα πάρει την τελική μορφή του λίγο πριν από τις εκλογές, καθώς αναμένονται και άλλες «εκπλήξεις» επανατοποθετήσεων.
Τα πράγματα είναι πολύ πιο ουσιώδη και σοβαρά από επιφανειακές, μικροκομματικής σκοπιμότητας, εκτιμήσεις περί «σκηνοθεσίας», «συμπαιγνίας», «γυρολόγων», «κουρελούδων», «φελλών», «ρεταλιών» κ.λπ.
Στην πραγματικότητα έχουμε φαινόμενα διάλυσης, αποδυνάμωσης ή και πολιτικής μετάλλαξης υφιστάμενων πολιτικών υποκειμένων, που προοιωνίζονται «νέες αθροίσεις» δυνάμεων και δημιουργούν συνθήκες για «νέες συνθέσεις». Η Ν.Δ., για παράδειγμα, έχει δύο κεντρικά αφηγήματα. Πρώτον, ότι δεν… βγήκαμε από τα μνημόνια και, δεύτερον, ότι η Συμφωνία των Πρεσπών είναι «επιζήμια» και για κάποιους ίσως και… προδοτική!
Πέραν της αυταπόδεικτης αναληθείας των ισχυρισμών αυτών και στα δύο ζητήματα, οι Ευρωπαίοι εταίροι και σύμμαχοι της χώρας –και όχι μόνον– έχουν απολύτως αντίθετη τοποθέτηση. Δυστυχώς, η ευρωπαϊκή αστική παράταξη της χώρας, κάτω από το άγχος της κυβερνητικής εξουσίας, έχει υποστεί… vertigo και πλέον δεν ξέρει «πού πατά και πού πηγαίνει».
Από την πίεση δε της εθνικιστικής ακροδεξιάς πτέρυγάς της (Σαμαράς, Βορίδης, Αδωνις) έχει εγκαταλείψει τον καραμανλικό «μεσαίο χώρο» (επί Σαμαρά τον έλεγαν «σούπα») και έχει μετακινηθεί πολλά… κλικ προς τα δεξιά. Μόδα, λένε απερίσκεπτα, είναι η Δεξιά στην Ευρώπη. Εννοώντας στην πραγματικότητα την ανερχόμενη εθνικιστική λαϊκιστική Ακροδεξιά, που αποτελεί την πιο επικίνδυνη «βόμβα» στα θεμέλια της Ε.Ε.
Αυτή η Δεξιά, στην πορεία, θα «καταπιεί» τον κ. Μητσοτάκη, καθώς στους κόλπους της «κυοφορείται» ο «ΕλληναςΣαλβίνι». Πρόκειται για μια σημαντική αλλοίωση της «κεντροδεξιάς» μεταστροφής του χώρου αυτού, που επεδίωξαν στη Μεταπολίτευση τόσο ο Καραμανλής όσο και ο πατήρ Μητσοτάκης. Σήμερα, δυστυχώς, η Ν.Δ. κυριαρχείται από ένα «νέο μίγμα» ακραίου οικονομικού νεοφιλελευθερισμού και εθνικιστικής λαϊκιστικής Ακροδεξιάς.
Το πιο παράδοξο, όμως, είναι η στάση του ΚΙΝ.ΑΛΛ. Υιοθέτησε πλήρως τη βασική ατζέντα της Ν.Δ.: «Δεν βγήκαμε ποτέ από τα μνημόνια. Η Συμφωνία των Πρεσπών είναι επιζήμια». Απέρριψε την απλή αναλογική, παρότι την είχε προτείνει παλαιότερα το ίδιο, ενώ τώρα καταγγέλλει τον… δικομματισμό! Πρωτοστάτησε στην πολιτικά ανορθολογική αντι-ΣΥΡΙΖΑ υστερία (Μαδούρο, εκλογές κάθε μέρα, συνεχής καταστροφολογία, δημοκρατική εκτροπή κ.λπ.). Σε πλήρη παραφωνία όχι μόνο με την Ε.Ε., αλλά και τους Ευρωπαίους σοσιαλδημοκράτες, δηλαδή την «πολιτική οικογένειά τους».
Οι τοποθετήσεις αυτές του ΚΙΝ.ΑΛΛ. το κατέγραψαν ως «συμπληρωματική» δύναμη της Ν.Δ., με αποκορύφωμα την ακατανόητη στάση του στη Συμφωνία των Πρεσπών. Η θέση του αυτή «απελευθέρωσε» δυνάμεις της Κεντροαριστεράς που δεν αναγνωρίζουν σε αυτό το πλαίσιο την πολιτική τους «ταυτότητα». Αντί να «ξαναπάρει» τους ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ που ψήφισαν ΣΥΡΙΖΑ στις προηγούμενες εκλογές, «φυλλορροεί» με ταχύτατους ρυθμούς και προς τα αριστερά και προς τα δεξιά.
Η ανασύνθεση του προοδευτικού πολιτικού χώρου έχει ήδη αρχίσει. Την επομένη των εκλογών, απλά θα διαπιστώσουμε το αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας. Οσοι περιμένουν να πέσει πρώτα ο ΣΥΡΙΖΑ και μετά… βλέπουμε, μάλλον άλλα πράγματα θα δουν! Καθώς τα περισσότερα θα έχουν συντελεστεί. Συμπερασματικά, η μεν Ν.Δ. μετακινείται από την Κεντροδεξιά στην Ακροδεξιά. Το δε ΚΙΝ.ΑΛΛ., με την αντιπολιτευτική στάση του, μετακινείται από την Κεντροαριστερά προς τον συντηρητικό χώρο. Αυτή είναι δυστυχώς η εικόνα που εκπέμπει, ανεξαρτήτως σοσιαλδημοκρατικών διακηρύξεων…
Ο ΣΥΡΙΖΑ ακολουθεί άλλη διαδρομή. Από τις ανεδαφικές προσεγγίσεις του παρελθόντος, ως κυβερνητικό κόμμα ωριμάζει και κινείται προς την Κεντροαριστερά, θέλοντας να καλύψει έναν ευρύτερο αριστερό, προοδευτικό και κεντροαριστερό χώρο. Ο πολιτικός «διπολισμός» προκύπτει εκ των πραγμάτων, καθώς δεν υπάρχει, στην παρούσα συγκυρία, ευδιάκριτος πολιτικά ενδιάμεσος χώρος. Το κεντρικό διακύβευμα των επόμενων εκλογών δεν θα είναι τίποτα περισσότερο ή λιγότερο από μια αναμέτρηση μεταξύ προοδευτικών και συντηρητικών δυνάμεων!
