Το προηγούμενο Σαββατοκύριακο οι ανώτερες θερμοκρασίες σε πολλές περιοχές της Ελλάδας φλέρταραν με τους 20 βαθμούς Κελσίου ή ίσως και περισσότερο, ενώ οι πιο «θερμόαιμοι» κυκλοφορούσαν με ελαφρύ ρουχισμό. Μία εβδομάδα μόλις μετά, από σήμερα και μέχρι Τετάρτη-Πέμπτη της επόμενης βδομάδας, η χώρα μπαίνει στην κατάψυξη, υποδεχόμενη το παγωμένο κύμα κακοκαιρίας με το όνομα «Μήδεια». Ολικός παγετός στη Δυτική Μακεδονία, πυκνές χιονοπτώσεις στα ορεινά, ημιορεινά και σταδιακά και χαμηλότερα, ακόμα και μέσα σε πόλεις, προβλέπονται για τις επόμενες ημέρες. Είναι όλα αυτά απότοκα της κλιματικής αλλαγής;
Μιλώντας με τους επιστήμονες που ασχολούνται συστηματικά με τη διαδικασία της κλιματικής αλλαγής, βλέπουμε πως αποφεύγουν –και σωστά– να συνδέουν κάθε ξεχωριστό καιρικό φαινόμενο με την απορρύθμιση του κλίματος με μια λογική άμεσης αντιστοίχισης. Αυτό που είναι σημαντικό είναι η γενική εικόνα και οι τάσεις σε μεγάλα χρονικά διαστήματα, που τελικά διαμορφώνουν ένα νέο κλιματικό περιβάλλον μέσα στο οποίο εκδηλώνονται τα καιρικά φαινόμενα, με όλο τον πολύπλοκο χαρακτήρα γέννησης και εξέλιξής τους. Εν ολίγοις, είμαστε εντός της κλιματικής αλλαγής, η οποία είναι μια διαδικασία που «τρέχει» πλέον γύρω μας και αλλάζει τα δεδομένα. «Παιδιά» αυτής της διαδικασίας είναι η συχνότερη εμφάνιση και η μεγαλύτερη ένταση ακραίων καιρικών εκδηλώσεων, όπως οι μεσογειακοί κυκλώνες, σαν τον «Ιανό» που έπληξε τον Σεπτέμβριο τα Ιόνια, τη Δυτική Ελλάδα και τη Θεσσαλία. Αλλά και οι πιο ραγδαίες βροχοπτώσεις που οδηγούν σε πλημμύρες, καθώς και οι ισχυροί καύσωνες.
Oι επιστήμονες αποφεύγουν να συνδέουν κάθε ξεχωριστό καιρικό φαινόμενο με την απορρύθμιση του κλίματος. Αυτό που είναι σημαντικό είναι η γενική εικόνα και οι τάσεις σε μεγάλα χρονικά διαστήματα (φωτ. SHUTTERSTOCK).
Βασική πλευρά των νέων κλιματικών συνθηκών είναι η γενική τάση ανόδου της μέσης θερμοκρασίας, που στην Αθήνα είναι 1,5 βαθμός Κελσίου πάνω από τα θεωρούμενα ως προβιομηχανικά επίπεδα. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με πρόσφατη ανακοίνωση του Αστεροσκοπείου Αθηνών στο πλαίσιο του Εθνικού Δικτύου για την Κλιματική Αλλαγή CLIMPACT, η μέση θερμοκρασία τη δεκαετία 2011-2020 στην Αθήνα ήταν κατά 1,5° C υψηλότερη από την αντίστοιχη μέση θερμοκρασία της περιόδου 1860-1900, της πρώτης 40ετίας που έχει καταγράψει συστηματικά το ιστορικό αρχείο του ΕΕΑ. Μάλιστα, τα έξι από τα δέκα θερμότερα έτη των τελευταίων 160 ετών παρατηρήθηκαν στην Αθήνα τη δεκαετία 2011-2020. Η περασμένη χρονιά ήταν πολύ θερμή. Με μέση θερμοκρασία 19,2° C, το 2020 ακολουθεί από κοντά το 2010 που κρατάει τα σκήπτρα με 19,6° C και το 2016 με 19,3° C.
Η άνοδος της θερμοκρασίας δεν εκδηλώνεται μόνο το καλοκαίρι. Σύμφωνα με την επεξεργασία του Αστεροσκοπείου, ο Σεπτέμβριος και ο Δεκέμβριος του 2020 υπήρξαν στην Αθήνα οι θερμότεροι όλων των εποχών, κυρίως ως προς την ελάχιστη (νυχτερινή) θερμοκρασία. Εξαιρετικά θερμό ήταν και το πρώτο δεκαήμερο του Ιανουαρίου 2021, με τις υψηλότερες θερμοκρασίες που έχουν εμφανιστεί ποτέ κατά τη συγκεκριμένη περίοδο του έτους, ακόμα και πέντε βαθμούς Κελσίου πάνω από τις αντίστοιχες μέσες κλιματικές τιμές της περιόδου 1981-2010.
Ταυτόχρονα, σε κλίμακα 30ετίας, παρατηρείται ισχυρή πύκνωση των ραγδαίων βροχοπτώσεων στην Αθήνα, βροχές που προκαλούν πλημμύρες και καταστροφές. Στην ίδια ανακοίνωση του ΕΕΑ, στο πλαίσιο του CLIMPACT (δρ Δήμητρα Φουντά και καθηγητής Νίκος Μιχαλόπουλος, διευθυντής του Ινστιτούτου Ερευνών Περιβάλλοντος), καταγράφεται την τελευταία 30ετία (1991-2020) αύξηση της μέσης ετήσιας βροχόπτωσης κατά 155 με μείωση των ημερών βροχής κατά 3%, σε σχέση με την προηγούμενη 30ετία 1961-1990. Προφανώς αυτό οδηγεί σε διπλασιασμό των ημερών με άνω των 30 χιλιοστών βροχής την περίοδο 1991-2020 και 77% άνοδο για τις μέρες βροχής με 40 χιλ. και πάνω.
Πολύ εντυπωσιακό όσο και ανησυχητικό είναι επίσης το στοιχείο πως πριν από τον ερχομό της «Μήδειας» η χιονοκάλυψη της ελληνικής επικράτειας βρισκόταν στο 1%-2%, πολύ κάτω από τα φυσιολογικά για την εποχή επίπεδα. Αλλά τι είναι άραγε «φυσιολογικό» στην εποχή της κλιματικής κρίσης;
Πηγή: kathimerini.gr
