Είχε την Ηλεία στην καρδιά του: Η αγάπη του Μίκη Θεοδωράκη για τον Πύργο και η στενή σχέση του με τα Μακρίσια
Παγκόσμια συγκίνηση έχει προκαλέσει ο θάνατος του Μίκη Θεοδωράκη σε ηλικία 96 ετών χθες το πρωί στο σπίτι του στην Αθήνα, ενώ αμέτρητα είναι τα αφιερώματα στα ελληνικά και διεθνή ειδησεογραφικά δίκτυα. Η σορός του μεγάλου Έλληνα μουσικοσυνθέτη και πολιτικού θα εκτεθεί σε τριήμερο λαϊκό προσκύνημα στη Μητρόπολη Αθηνών, ενώ η νεκρώσιμη ακολουθία θα τελεστεί την Πέμπτη στις 3μ.μ. Η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου, τόνισε ότι ο Μίκης «ήταν πανέλληνας και ταυτόχρονα οικουμενικός δημιουργός», ενώ ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης κήρυξε τριήμερο εθνικό πένθος για την απώλεια του μεγάλου δημιουργού, σημειώνοντας πως «είχαμε ξεχάσει πως ήταν θνητός».
Η συγκίνηση όμως για το φευγιό του Μίκη είναι διάχυτη και στην Ηλεία, καθώς ο σπουδαίος Έλληνας συνθέτης έζησε στον Πύργο μερικά από τα μαθητικά του χρόνια και εδώ συνέθεσε τις πρώτες του καλλιτεχνικές δημιουργίες. Ο Μίκης Θεοδωράκης αγάπησε τον Πύργο και την Ηλεία σαν να ήταν ο τόπος του και ήταν το μέρος που ήθελε να επισκεφθεί στη δύση της ζωής του, όπως αποκάλυψε σε συνέντευξή του πριν από πέντε χρόνια.
Καθοριστικό ρόλο στα αισθήματά του διαδραμάτισαν τα δύο περίπου χρόνια που έζησε στον Πύργο, 1938-39, καθότι ο πατέρας του, ως δημόσιος υπάλληλος, και υπηρετούσε σε διάφορες πόλεις της χώρας και εκείνη την περίοδο είχε μετατεθεί στον Πύργο. Το σπίτι στο οποίο έμεινε αυτός και η οικογένειά του, βρίσκεται στην συμβολή των οδών Κολοκοτρώνη και Περικλέους, κάτω από τον λόφο του Επαρχείου. Πρόκειται για ένα διώροφο αρχοντικό του ιατρού Δρακόπουλου, το οποίο περνά από γενιά σε γενιά. Σε απόσταση λίγων μέτρων βρίσκεται και η πλατεία Νικάκη ή «Παλιόβρυσες», η οποία μετονομάστηκε πριν από δύο χρόνια σε πλατεία Μίκη Θεοδωράκη.
Ο Μίκης Θεοδωράκης φοίτησε στη Γ’ Γυμνασίου του τότε Γυμνασίου Αρρένων -και μετέπειτα 1ου Γυμνασίου Πύργου- και παρακολούθησε μαθήματα μουσικής στο Ωδείο του Πύργου, έχοντας συμμαθητή τον Παύλο Σινόπουλο, αδελφό του ποιητή Τάκη Σινόπουλου. Στον Πύργο συνέθεσε το πρώτο του τανγκό με τίτλο ««Φύγε θλίψη, μη μου ματώνεις δόλια την καρδιά», καθώς είχε ήδη αρχίσει να γράφει μουσική για βιολί και να μελοποιεί ποιήματα που έβρισκε στη βιβλιοθήκη και σε σχολικά βιβλία. Το 1983, σε συναυλία του στο Εθνικό Στάδιο του Πύργου είχε πει ότι ο ήχος της μηχανής του τρένου, του λεγόμενου «Κολοσούρτη» που έκανε το δρομολόγιο Πύργος-Κατάκολο, τον ενέπνευσε ώστε να γράψει ένα από τα πιο γνωστά τραγούδια του, αγαπημένο χιλιάδων ανθρώπων, τη «Μαργαρίτα, Μαργαρώ».
Καλλιτεχνικά συνάντησε σε μεγαλύτερη ηλικία τον Τάκη Σινόπουλο του οποίου μελοποίησε το ποίημα «Ο Επιζών», τραγούδι που παίχθηκε σε πάνω από χίλιες συναυλίες ανά την υφήλιο κα για το οποίο ο Μίκης Θεοδωράκης είχε τονίσει ότι «Στην Ευρώπη, το Ισραήλ, στις Αραβικές χώρες, στην Αυστραλία, τη Βόρεια και Νότια Αμερική, τη μεγαλύτερη επιτυχία είχε “Ο Επιζών” από την εκπληκτική φωνή της Μαρίας Φαραντούρη. Η ορχήστρα την συνόδευε με τρόπο τόσο εκπληκτικό που στο τέλος το κοινό όλων των Ηπείρων, μας χειροκροτούσε έξαλλο από συγκίνηση».
Χαρακτηριστική της αγάπης του για τον Πύργο ήταν η απάντηση που έδωσε κατά τη διάρκεια της παρουσίασης του βιβλίου του «Μονόλογοι στο λυκαυγές» πριν από πέντε χρόνια, όταν ρωτήθηκε τι θα ήθελε να ξαναζήσει για πέντε λεπτά από τη ζωή του. «Θα ήθελα να ήμουν στον Πύργο Ηλείας, όπου πήγαινα γυμνάσιο και κάθε βράδυ, μετά το φαγητό, παρουσίαζα στους γονείς μου τα τραγούδια που είχα γράψει. Κι αν ήταν και βαλς το χόρευαν κιόλας η μαμά και ο μπαμπάς», είχε πει…
«Ήθελε πολύ να ξανάρθει στον Πύργο αλλά δεν μπορούσε…»
Στο σπίτι όπου έμενε ο Μίκης, διαμένει σήμερα η οικογένεια του Δημήτρη Κορίζη, ο οποίος διατηρούσε φιλικές σχέσεις μαζί του και τον συνάντησε πριν από 18 μήνες μαζί με τον γιο του και με τον δήμαρχο Πύργου, Τάκη Αντωνακόπουλο. Όπως δήλωσε ο κ. Κορίζης στην «Πρωινή», ο Μίκης έτρεφε τεράστια αγάπη για τον Πύργο και είχε έντονη επιθυμία να ξαναρθεί.
«Μιλήσαμε για την αγάπη του για την πόλη και όσα έζησε εδώ. Μοιράστηκε μαζί μας παλιές ιστορίες από τα παιδικά του χρόνια, μας είπε για τους φίλους του, όπως τον ποιητή Γιώργη Παυλόπουλο, τις πρώτες του μελωδίες και μας εξέφρασε τη λαχτάρα του να ξαναγυρίσει στον Πύργο. Μάλιστα, προσφερθήκαμε να τον βοηθήσουμε. Του είπα ότι θα τον πάρω με το αυτοκίνητο από την πόρτα του σπιτιού του και θα ταξιδέψουμε μαζί ως το σπίτι στον Πύργο, αλλά δυστυχώς μας είπε ότι δεν μπορούσε. Κάναμε άπειρες συζητήσεις για πάρα πολλά θέματα. Ήταν ένας υπέροχος άνθρωπος…» τόνισε ο κ. Κορίζης και μας αποκάλυψε ότι είχαν προγραμματίσει μαζί με τον δήμο συναυλία στις 17 Σεπτεμβρίου στον Πύργο, καθώς και τη δημιουργία δικτύου πόλεων στις οποίες έζησε ο Μίκης Θεοδωράκης, με πρωταγωνιστή τον Πύργο.
Ο γιος του κ. Κορίζη, Γιάννης, μοιράστηκε μαζί μας την εμπειρία της συνάντησης μαζί του.
«Ο Μίκης είναι ένας πολύ γλυκός και ευαισθητός άνθρωπος! Μιλάω σε παρόντα χρόνο γιατί για μένα δεν θα φύγει ποτέ! Έχουμε μιλήσει πολλές ώρες, με έχει συμβουλέψει για πάρα πολλά πράγματα. Είχα την τύχη να συνεργαστούμε για την επανεκτέλεση που έκανα στα “Μενεξεδένια βουνά” και κατάλαβα πόσο γενναιόδωρος είναι! Ό,τι λόγια μού είπε, τα κρατάω καλά μέσα μου! Το χιούμορ του απίστευτο και η δοτικότητά του επίσης! Τέτοιο κράμα χαρακτήρα δύσκολα θα ξαναδούμε!», επισήμανε και μας αποκάλυψε όσα του είπε ο Μίκης για τον Πύργο.
«Έμενε στο πατρικό μου σπίτι, σε αυτό που μένω από μικρός. Πάντα ένιωθα την αύρα του. Μας συνδέει κάτι βαθύ, που το νιώθω ακόμη παραπάνω όταν τραγουδάω τα τραγούδια του. Για τον Πύργο έλεγε πάντα τα καλύτερα, παρότι πέρασε δύσκολα για μεγάλο χρονικό διάστημα στην πόλη μας επειδή ήταν πολύ ψηλός και τα υπόλοιπα παιδιά τον κορόιδευαν και αναγκάστηκε να κλειστεί μέσα στο σπίτι ένα ολόκληρο καλοκαίρι! Μέσα στο καλοκαίρι αυτό έγραψε και πολλά από τα λεγόμενα “Παιδικά τραγούδια” του! Στις συναντήσεις μας πάντα έλεγε πόσο πολύ θα ήθελε να επιστρέψει στον Πύργο και στο σπίτι που έζησε! Εδώ έζησε τους πρώτους του μικρούς έρωτες, εδώ συνέθεσε για πρώτη φορά, εδώ άρχισε να μυείται στις έννοιες της πολιτικής, οπότε -όπως καταλαβαίνουμε- τον συνδέουν πολλά με τον τόπο μας!», επισήμανε».
«Αγαπούσε τα Μακρίσια και τη Γιορτή μας»
Ο Γιάννης Τζουανόπουλος ήταν ο άνθρωπος που συνεργάστηκε στενά με τον Μίκη Θεοδωράκη στη Γιορτή Απόδημου Ελληνισμού στα Μακρίσια και τον φιλοξένησε αρκετές φορές, με αποκορύφωμα το μοναδικό τριήμερο το καλοκαίρι του 1999, όταν ο Μίκης βρέθηκε στην ίδια σκηνή μαζί άλλους εννέα Ελληνες συνθέτες, σε μια μοναδική εκδήλωση.
Όπως αποκάλυψε στην «Πρωινή» ο κ. Τζουανόπουλος, ο Μίκης Θεοδωράκης ήταν θερμός υποστηρικτής και ουσιαστικά συν-οικοδεσπότης της Γιορτής.
«Αγαπούσε πολύ τα Μακρίσια και ήταν ο στυλοβάτης της Γιορτής του Απόδημου Ελληνισμού από τον πρώτο χρόνο. Έλεγε ότι από αυτό εδώ το ξωκλήσι ξεκινά το μήνυμα του πολιτισμού. Το 1999 στο μεγάλο πολιτιστικό τριήμερο, ήταν τέτοια η μεγαλοσύνη του, που μου είπε “Γιάννη, είμαστε οικοδεσπότες, oι προσκεκλημένοι συνθέτες θα λένε δύο δικά τους τραγούδια και μετά θα λέω εγώ ένα δικό μου”. Αγαπούσε την Ηλεία γιατί εδώ έζησε τα παιδικά του χρόνια και τον σημάδεψαν. Ήταν άνθρωπος ειλικρινής, αν σε πίστευε, σε βοηθούσε. Στις συζητήσεις μας ήταν απλός και φιλικός, δεν ήταν ο ογκόλιθος Μίκης. Για μένα και για όλους, φυσικά, είναι ένας από τους μεγαλύτερους του πλανήτη. Στη Ρουμανία τον χαρακτήρισαν Μπετόβεν των Βαλκανίων και ότι είναι ο Μπετόβεν του σήμερα. Θέλω με πολλή αγάπη να παρακαλέσω τον κ. Μπαλιούκο να πάρει την πρωτοβουλία για τη μετονομασία του δρόμου που οδηγεί στον λόφο του Αϊ-Γιάννη σε δρόμο Μίκη Θεοδωράκη», ανέφερε.
Π. Αντωνακόπουλος: «Η τέχνη του Μίκη είναι ταυτισμένη με έναν λαό που αντιστέκεται»
«Σήμερα ο Μίκης Θεοδωράκης πέρασε στο Πάνθεον μιας πολύ ξεχωριστής θέσης του Ελληνισμού. Ο Μίκης Θεοδωράκης ήταν, και είναι ο μεγάλος Έλληνας. Ο φάρος που εξέπεμψε τις αξίες του ελληνισμού σε όλο τον πλανήτη. Ο φάρος που δεν θα σβήσει ποτέ γιατί τέτοιοι άνθρωποι δεν πεθαίνουν, απλά αλλάζουν διάσταση…
Ο Μίκης που άφησε το στίγμα του στον Πύργο, από την μικρή περίοδο της εδώ διαμονής του ως παιδί, ο Μίκης που τιμήθηκε από τον τόπο αυτό, ο Μίκης της Δημοκρατίας, δεν είναι πια κοντά μας…
Για όλους εμάς είναι τιμή που ο Μίκης Θεοδωράκης έζησε στην εφηβεία του εδώ, και μάλιστα είχε αναφερθεί με νοσταλγία για τον Πύργο. Εδώ είχε τις πρώτες του ανησυχίες, αναζητήσεις σε χρόνια δύσκολα. Εδώ έγραψε τα πρώτα του τραγούδια…
Ο Μίκης με τη μουσική του έχει υποστηρίξει και δυναμώσει όλους τους κοινωνικούς αγώνες. Γι’ αυτό παραμένει πάντα επίκαιρος, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά σε παγκόσμιο επίπεδο. Τα τραγούδια του, οι δημιουργοί, οι ποιητές που μελοποίησε, όλα είναι ταυτισμένα με έναν λαό που πρέπει να είναι σε κινητικότητα. Μ’ έναν λαό που πρέπει να αντιστέκεται, να διεκδικεί…
Το νόημα της Τέχνης του Μίκη Θεοδωράκη επικαιροποιείται πάλι. Μιας τέχνης «στρατευμένης» στους συλλογικούς αγώνες αυτού του λαού. Μιας τέχνης που είχε ως κέντρο τον αδικημένο άνθρωπο, τα λαϊκά στρώματα. Τραγούδια που τραγουδιόντουσαν στις λαϊκές συνοικίες της χώρας και δεν θα σταματήσει ποτέ η επιλογή των λαών να ακούνε και να στηρίζουν τα τραγούδια του.
Ο Δήμος Πύργου από την πρώτη στιγμή θέλοντας να αξιοποιήσει και να αναδείξει το άυλο πολιτιστικό κεφάλαιο της πόλης, εισηγήθηκε την μετονομασία της πλατείας Νικάκη σε πλατεία Μίκη Θεοδωράκη, καθώς εκεί δίπλα ήταν το σπίτι που έζησε. Και μόλις προχθές υπήρξε η θετική έγκριση από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση.
Για την Ελλάδα, για τον Πύργο, για όλο τον κόσμο, για τον κόσμο της Τέχνης αλλά κυρίως για τον κόσμο που βάλλεται, που βρίσκεται στο περιθώριο, για τα τραγικά θύματα αυτής της παράλογης μορφής ανάπτυξης, τα τραγούδια του Μίκη, τα εμβατήρια του είναι αξίες διαχρονικές. Είναι αξίες ανεξίτηλες που ωθούν την κοινωνία σε ψηλότερες κατακτήσεις».
