Την ώρα που η Γη παλεύει με την κλιματική αλλαγή, η επιστημονική κοινότητα παλεύει να τη «διαβάσει» και να προτείνει βιώσιμες λύσεις. Μια από τις προτάσεις που δεν είναι ευρέως γνωστή αλλά παρουσιάζει ειδικό ενδιαφέρον είναι ότι η ίδια η Γη μας παρέχει το σημαντικότερο όπλο απέναντι στο «τέρας» που καταβροχθίζει το κλίμα. Ποιο είναι αυτό το όπλο; Ένα φυσικό σύστημα που αναπνέει διοξείδιο και εκπνέει οξυγόνο. Πρόκειται απλώς για τα φυτά. Δημιουργημένα από την ίδια τη φύση και έτοιμα να κάνουν τη δουλειά.
Πάνω στην απλοϊκή σκέψη που λέει ότι για να παλέψουμε την κλιματική αλλαγή πρέπει απλώς να δημιουργούμε δάση αντί να τα αποψιλώνουμε με απίθανα γρήγορους ρυθμούς, βασίστηκε μια ομάδα επιστημόνων, η οποία θέλησε να πάει ένα βήμα παραπάνω δημιουργώντας στο εργαστήριο πιο αποδοτικά φυτά που θα δεσμεύουν περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα.
Τα φυτά είναι το κλειδί
Η Πρωτοβουλία για την Αξιοποίηση των Φυτών, μια πενταμελής επιστημονική ομάδα με επικεφαλής την βιολόγο φυτών Τζόαν Χόρι υποστηρίζουν ότι τα φυτά αποτελούν το κλειδί για πολλές πρακτικές αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής. Εν ολίγης πιστεύουν ότι η ίδια η φωτοσύνθεση σαν διαδικασία μπορεί να αξιοποιηθεί για να δημιουργήσει μια βιολογική λύση για τη δέσμευση του άνθρακα.
Αυτό που οι μηχανικοί προσπάθησαν να κάνουν με τεράστια μηχανήματα και με τελικά περιορισμένα αποτελέσματα, η ομάδα της Χόρι, λέει πως μπορεί να το κάνει με τα φυτά. «Ως βιολόγοι εξετάσαμε το πρόβλημα διαφορετικά. Δεν σκεφτήκαμε μια τεχνική λύση. Δεν σκεφτήκαμε να χτίσουμε ένα μεγάλο μηχάνημα που να ρουφάει τον αέρα και να δεσμεύει το διοξείδιο του άνθρακα σε ένα σφουγγάρι. Σκεφτήκαμε ότι ακριβώς αυτό κάνουν τα φυτά από τη φύση τους», εξηγεί η Τζόαν Χόρι, που έχει μελετήσει τη γενετική των φυτών για περισσότερα από 30 χρόνια.
Ο κύκλος του άνθρακα
Η βασική ιδέα της Πρωτοβουλίας για την Αξιοποίηση των Φυτών στηρίζεται στην θεωρία της εξέλιξης. Όπως όλα τα είδη, έτσι και τα φυτά αξιοποιούν τον χρόνο εξελικτικά στην βιολογία τους. Τα φυτά εδώ και 500 εκατομμύρια χρόνια εξελίσσονται ώστε να έχουν εξαιρετικές επιδόσεις στην απορρόφηση του διοξειδίου του άνθρακα.
Στην πραγματικότητα κάθε χρόνο τα φυτά και οι υπόλοιποι οργανισμοί που φωτοσυνθέτουν δεσμεύουν 746 γιγατόνους διοξείδιο και απελευθερώνουν 727 γιγατόνους διοξείδιο πίσω στην ατμόσφαιρα. Αν έλειπαν οι 37 γιγατόνοι που οι άνθρωποι απελευθερώνουν στην ατμόσφαιρα ετησίως ο κύκλος του άνθρακα θα ήταν υγιής. Όμως έτσι όπως γίνονται στην πραγματικότητα τα πράγματα μένουν πίσω 18 γιγατόνοι διοξειδίου που η Γη δεν μπορεί να διαχειριστεί.
Φυτά «υπερσυσσωρευτές»
Η Χόρι πιστεύει ότι το κλειδί για την ανατροπή αυτής της ανισορροπίας είναι να εκπαιδεύσουμε τα φυτά να απορροφούν λίγο περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα και να το δεσμεύουν για λίγο περισσότερο χρόνο.
Η Χόρι υποστηρίζει, ότι εκπαιδεύοντας τα φυτά να λειτουργούν με μεγαλύτερες, βαθύτερες και πιο πλούσιες σε αυτή την ουσία ρίζες, μπορούμε να τα κάνουμε «μαχητές» κατά της κλιματικής αλλαγής. Αυτό θα επιτυγχάνεται καθώς οι ρίζες θα αποθηκεύουν το διοξείδιο του άνθρακα κι όταν οι αγρότες θα μαζεύουν τη σοδειά, αυτό θα παραμένει θαμμένο στο έδαφος μαζί με τις ρίζες ενδεχομένως για εκατοντάδες χρόνια. Αυτό που συμβαίνει τώρα είναι ότι στο τέλος της καλλιεργητικής περιόδου τα φυτά πεθαίνουν, αποσυντίθενται και το διοξείδιο επιστρέφει στην ατμόσφαιρα.
Η ίδια και η ομάδα της υπολογίζουν ότι αν μπορέσουν να δημιουργήσουν αυτά τα φυτά και να τα διοχετεύσουν στην παγκόσμια γεωργική παραγωγή, αυτό θα μπορούσε να συμβάλει από 20% έως 46% στη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα ετησίως. Αυτό δεν θα είναι το μόνο όφελος καθώς οι ρίζες θα αποσυντίθενται αργά στο έδαφος και τελικά διοχετεύουν εκεί το διοξείδιο επιστρέφοντας το εκεί που είναι χρήσιμο αφού οι ανθρώπινες δραστηριότητες έχουν απομακρύνει τόσο τον άνθρακα, όσο και άλλα θρεπτικά συστατικά από τη γη, καθιστώντας την λιγότερο γόνιμη.
