Οι σεισμοί που κλόνισαν τον Πύργο το μεσημέρι της 26ης Μαρτίου 1993
Είκοσι οκτώ χρόνια συμπληρώθηκαν από την ημέρα που ο Πύργος έπεσε θύμα του «εγκέλαδου» και υπέστη σοβαρές καταστροφές από αλλεπάλληλες σεισμικές δονήσεις. Ήταν μεσημέρι της 26ης Μαρτίου του 1993, ώρα 2.10, όταν ο Πύργος κλονίστηκε από συνολικά έξι σεισμούς, εκ των οποίων ο ισχυρότερος και καταστροφικότερος ήταν μεγέθους 5,5 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ, ενώ το εστιακό βάθος δεν υπερέβαινε τα 20 χιλιόμετρα, σύμφωνα με σχετικές μελέτες.
Ο απολογισμός ήταν μία νεκρή, 16 τραυματίες και εκτεταμένες καταστροφές σε πολλά δημόσια και ιδιωτικά κτίρια. Το νοσοκομείο της πόλης, τα σχολεία, οι εκκλησίες και δεκάδες νεοκλασικά κτίσματα κατέρρευσαν μέσα σε λίγα λεπτά. Σύμφωνα με υπολογισμούς εκείνης της περιόδου, υπολογίζεται ότι τουλάχιστον το 50% των κτιρίων του Πύργου υπέστησαν ζημιές, ενώ το άμεσο οικονομικό κόστος έφτασε τα 60 δισ. δραχμές.
Η σεισμική δραστηριότητα στον Πύργο και στην ευρύτερη περιοχή επιβεβαίωσε με δραματικό τρόπο τα δεδομένα παλαιότερων επιστημονικών ερευνών του Τομέα Δυναμικής & Εφαρμοσμένης Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, σύμφωνα με τα οποία δύο ενεργές ρηξιγενείς ζώνες που έτεμναν την πόλη, ήταν δυνατόν να προξενήσουν σημαντικά προβλήματα. Παράλληλα, η συνεκτίμηση των στοιχείων της δραστηριότητας των ρηγμάτων που άρχισε το 1992 και οι καταγραφές των ηλεκτρικών σημάτων (ΒΑΝ) οδήγησαν στη –με μεγάλη προσέγγιση από τις 21 Μαρτίου- πρόγνωση του σεισμού της 26ης Μαρτίου.
Παρότι η εμπειρία του καταστροφικού σεισμού της Καλαμάτας το 1986 και της Κυλλήνης το 1988 ήταν σχετικά πρόσφατε, ο σεισμός του 1993 στον Πύργο κλόνισε τα θεμέλια του κοινωνικού και οικονομικού ιστού της πόλης. Αρκετοί πολίτες βρέθηκαν ξαφνικά χωρίς σπίτι και κοιμούνταν σε σκηνές ή εγκατέλειψαν τον Πύργο, οι μαθητές έκαναν μάθημα σε λυόμενα, ενώ ο φόβος και η ανησυχία απλώθηκαν πάνω από τη ηλειακή πρωτεύουσα για πολύ καιρό, αφού οι «πληγές» άργησαν να επουλωθούν.
Ο καθηγητής Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών του Πανεπιστημίου Αθηνών και πρόεδρος του ΟΑΣΠ, Ευθ. Λέκκας, βρέθηκε τότε στον Πύργο και οργάνωσε επιστημονική αποστολή που μελέτησε λεπτομερώς επί δύο ολόκληρα χρόνια το φαινόμενο, θέτοντας τις βάσεις για την αντισεισμική θωράκιση της πόλης κατά την ανοικοδόμησή της
«Θωρακισμένος πλέον ο Πύργος»
Σε πρόσφατες δηλώσεις του στην «Πρωινή», ο κ. Λέκκας αναφέρθηκε στη σημασία των σεισμών του Πύργου για την επιστημονική κοινότητα, καθώς επρόκειτο για σεισμούς που ήταν «ενδιάμεσοι καταστροφικοί», αλλά επειδή ήταν πολύ τοπικοί και επιφανειακοί, προκάλεσαν σοβαρές ζημιές.
«Οι σεισμοί στην περιοχή του Πύργου το 1993 επέδρασαν καθοριστικά στη διαχείριση του σεισμικού κινδύνου στην Ελλάδα. Από επιστημονικής πλευράς, ήταν σεισμός που προσέφερε πολλά στη γνώση των μηχανικών και των γεωεπιστημόνων, δεδομένου ότι για πρώτη φορά κατανοήσαμε τη σημασία και τον ρόλο του εδάφους στην ανάπτυξη των ζημιών στις κατασκευές, καθώς και τον ρόλο των ρηγμάτων στη γεωγραφική ανάπτυξη των βλαβών. Επιπρόσθετα, ανέδειξε τον ρόλο της Αυτοδιοίκησης στη διαχείριση των φυσικών καταστροφών. Με βάση τον σεισμό δρομολογήθηκαν στην Ηλεία εφαρμοσμένες ερευνητικές διαδικασίες που είχαν ως αποτέλεσμα όχι μόνο τη γνώση για τα γεωδυναμικά φαινόμενα στην περιοχή της Ηλείας αλλά και τη σεισμική θωράκιση των κατασκευών», εξήγηση στην «Πρωινή» και πρόσθεσε ότι από τότε ο Πύργος έγινε μια ασφαλής πόλη θωρακίζοντας πλήρως τα κτίριά του.
Πρόταση Αϊβαλή για αντισεισμική θωράκιση
Τη χρηματοδότηση προγράμματος αντισεισμικής θωράκισης από το Ταμείο Ανάκαμψης ζήτησε με επιστολή του προς τους υπουργούς Περιβάλλοντος και Οικονομίας, Κ.Σκρέκα και Θεόδ. Σκυλακάκη, ο πρόεδρος του ΤΕΕ Δυτικής Ελλάδας, Βασίλης Αϊβαλής, επισημαίνοντας ότι ο πρόσφατος σεισμός στην Ελασσόνα φέρνει εκ νέου στην επιφάνεια τις χρόνιες ελλείψεις στην αντισεισμική προστασία των δημοσίων και ιδιωτικών κτιρίων της χώρας.
Όπως επισήμανε ο κ. Αϊβαλής, το 75% του δομημένου περιβάλλοντος της χώρας είναι κατασκευασμένο πριν από το 1985, κατά συνέπεια οι οικοδομές είναι χτισμένες στην καλύτερη περίπτωση με τον αντισεισμικό κανονισμό του 1959, ο οποίος θεωρείται επιστημονικά παρωχημένος.
«Αν σε αυτό συνυπολογίσουμε τη φυσιολογική γήρανση των υλικών, την κακή συντήρηση, τις εκ των υστέρων παρεμβάσεις στον φέροντα οργανισμό χωρίς μελέτη, επίβλεψη και συμβουλή ειδικού, αλλά και το ξεχωριστό τμήμα των αυθαίρετων κατασκευών, πολλές από τις οποίες έγιναν μετά το 1985, καθώς και τις σωρευτικές καταπονήσεις από δονήσεις στο πέρασμα του χρόνου, μπορούμε αβίαστα να συμπεράνουμε ότι ένα μεγάλο τμήμα της ακίνητης περιουσίας των Ελλήνων έχει ανάγκη τη στατική του ενίσχυση», τόνισε.
