«Ανοιχτές Πόρτες-Ανοιχτά Μυαλά στο Μέλλον»: Δράσεις 1ου Γυμνασίου Πύργου στο πλαίσιο του προγράμματος Erasmus+
Γράφει ο Νίκος Δημόπουλος, συντονιστής του προγράμματος
Ολοκληρώθηκε με επιτυχία το ευρωπαϊκό πρόγραμμα Erasmus+ με τίτλο «Open Doors – Open Minds to the Future» (Ανοιχτές Πόρτες – Ανοιχτά Μυαλά στο Μέλλον), στο πλαίσιο του οποίου το σχολείο μας συμμετείχε ως εταίρος μαζί με σχολεία από την Ισπανία, Πορτογαλία, Λιθουανία και Εσθονία. Σκοπός του προγράμματος ήταν η υιοθέτηση βέλτιστων καινοτόμων πρακτικών και μεθοδολογιών διδασκαλίας που προάγουν τη διερευνητική, ανακαλυπτική μάθηση με βιωματικό τρόπο από τους ίδιους τους μαθητές πέρα από τα στενά όρια της σχολικής αίθουσας.
Ειδικότερα, μέσα από τις στοχευμένες και ειδικά διαμορφωμένες δράσεις του προγράμματος επιδιώχθηκε η δημιουργία νέων εκπαιδευτικών περιβαλλόντων μάθησης, έξω από τα συνήθη στερεότυπα, σε μουσεία, στη φύση, στην πόλη ή ακόμα και στον ευρύτερο χώρο του σχολείου κατά τη διάρκεια των διαλειμμάτων. Το ταξίδι αυτό είχε διάφορους ενδιάμεσους σταθμούς. Η πρώτη επαφή με τα άλλα σχολεία έγινε τον Ιανουάριο του 2019 στο Ταλίν της Εσθονίας, όπου συμφωνήθηκαν μεταξύ των αντιπροσωπειών εκπαιδευτικών οι στόχοι του προγράμματος και οι δραστηριότητες ανά χώρα.
Επόμενος σταθμός, τον Μάρτιο του 2019, ήταν η πόλη μας, ο Πύργος. Είχαμε την ευκαιρία να υποδεχθούμε και να φιλοξενήσουμε αντιπροσωπείες καθηγητών και μαθητών από τα συνεργαζόμενα σχολεία. Οι ξένες αποστολές γνώρισαν την ελληνική φιλοξενία και παράδοση, ενώ, παράλληλα, επιχειρήθηκε με την ανταλλαγή απόψεων μεταξύ των εταίρων να μεγιστοποιήσουμε τα εκπαιδευτικά οφέλη για τη σχολική μας κοινότητα. Πιο συγκεκριμένα, επισκεφθήκαμε το μουσείο Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας στο Κατάκολο και τον Αρχαιολογικό Χώρο και το Μουσείο της Αρχαίας Ολυμπίας, όπου μαθήτριες του σχολείου μας με αρχαιοελληνική αμφίεση υποδυόμενες το χορό, υπό την καθοδήγηση των υπεύθυνων εκπαιδευτικών τους, δραματοποίησαν απόσπασμα της τραγωδίας «Ελένη» του Ευριπίδη με αντιπολεμικό μήνυμα. Επίσης, οι μαθητές συμμετείχαν μεταξύ άλλων σε πειράματα Φυσικών Επιστημών στο χώρο του σχολείου αλλά και στο Πανεπιστήμιο Πατρών (Τμήμα Χημείας και Βιολογίας), ενώ ξεναγήθηκαν στην πόλη μας σε σημεία σταθμούς για την πορεία της και την εξέλιξή της στο χρόνο. Διασκεδάσαμε παίζοντας παραδοσιακά παιχνίδια κάθε χώρας, ενώ, τέλος, εμπνευσθήκαμε από τις αξίες και τα ιδανικά της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 μέσα από την ξεχωριστή εκδήλωση-εορτασμό της επετείου της 25ης Μαρτίου 1821 στο θέατρο του σχολείου μας, όπου μαθητές μας χόρεψαν με παραδοσιακές ενδυμασίες παραδοσιακούς χορούς.
Το ταξίδι συνεχίστηκε τον Μάιο του 2019 στη Λιθουανία (Taurage), όπου οι μαθητές μας ετοίμασαν μια παρουσίαση με πέντε θεματικά αντικείμενα-σύμβολα της χώρας μας, χαρακτηριστικά για την μοναδικότητα της φύσης στην Ελλάδα. Αντίστοιχες παρουσιάσεις έγιναν και από τις άλλες τέσσερις χώρες που συμμετείχαν στο πρόγραμμα και αποτέλεσαν αρχικά τα θέματα για ένα διαδικτυακό παιχνίδι που πραγματοποιήθηκε την πρώτη ημέρα της συνάντησής μας, καθώς και για το ενημερωτικό παιχνίδι προσανατολισμού με κουίζ/πάζλ που διοργανώθηκε την τελευταία ημέρα. Μαθητές και εκπαιδευτικοί ήρθαμε σε επαφή με τους ανθρώπους, την κουλτούρα και το εκπαιδευτικό σύστημα της Λιθουανίας. Κατά την διάρκεια αυτής της εκπαιδευτικής αποστολής καταφέραμε να επισκεφτούμε την πρωτεύουσα και όλες τις μεγάλες πόλεις της Λιθουανίας και να ξεναγηθούμε σε αξιόλογα μνημεία τους. Μάς δόθηκε επίσης η ευκαιρία να γνωρίσουμε την ζωή των κατοίκων της σε ένα μικρό χωριό κοντά στη φύση.
Μετά τις καλοκαιρινές διακοπές, ανανεώσαμε το ραντεβού μας στις αρχές Οκτωβρίου 2019 στην Ισπανία (Velez Rubio). Εκεί, αφού πρώτα, περιηγηθήκαμε στην υπέροχη ημιορεινή κωμόπολη που μας φιλοξένησε, ταξιδέψαμε στην Αλμερία για να απολαύσουμε το ζωολογικό της κήπο και τα κινηματογραφικά στούντιο, όπου οι Ισπανοί εταίροι μας είχαν επιμεληθεί διάφορες δραστηριότητες. Αποκορύφωμα του ταξιδιού αποτέλεσε, δίχως άλλο, η περιήγηση στο κάστρο της Αλάμπρα, όπου θαυμάσαμε τα αριστουργήματα του Αραβικού πολιτισμού, και η μοναδική εμπειρία επίσκεψης σε σπήλαιο της Νεολιθικής εποχής. Το διάστημα πριν από την συνάντηση στην Ισπανία η παιδαγωγική μας ομάδα ετοίμασε ένα video-τουριστικό οδηγό της πόλης του Πύργου και ένα σχετικό έντυπο που παρουσιάστηκε την πρώτη ημέρα του προγράμματος.
Τελευταίος σταθμός του συναρπαστικού αυτού ταξιδιού ήταν προγραμματισμένο να γίνει στην πόλη της Λισαβόνας τον Μάιο του 2020. Δυστυχώς, όμως, λόγω «ανωτέρας βίας» εξαιτίας της πανδημίας COVID-19, αρχικά αναβλήθηκε, και, τελικά, δυστυχώς ματαιώθηκε η αποστολή προς μεγάλη απογοήτευση των εκπαιδευτικών και, κυρίως, των μαθητών που κληρώθηκαν να ταξιδέψουν. Επειδή, όμως, είχαν δημιουργηθεί ισχυροί δεσμοί φιλίας μεταξύ όλων των χωρών, θα ήταν κρίμα να ολοκληρωθεί έτσι άδοξα το πρόγραμμα. Ύστερα από διαβουλεύσεις μεταξύ των εταίρων μας το πρόγραμμα παρατάθηκε για έναν ακόμα χρόνο με την ελπίδα πως η κατάσταση θα βελτιωθεί. Έτσι, λοιπόν, με τη σύμφωνη γνώμη όλων, η τελευταία συνάντηση έγινε διαδικτυακά εξ αποστάσεως με εικονικές δραστηριότητες που προετοίμασαν οι Πορτογάλοι εταίροι μας τον Ιούνιο του 2021. Έστω και με αυτόν τον τρόπο, πήραμε μία «γεύση» της Πορτογαλίας των fados και διαπιστώσαμε, εκ νέου, πως βιώνουμε τα ίδια προβλήματα στην εποχή του κορωνοϊού και μοιραζόμαστε κοινές αξίες και ανησυχίες για τον χώρο της εκπαίδευσης.
Με την ολοκλήρωση των δραστηριοτήτων σε όλες τις χώρες απώτερος σκοπός του προγράμματος ήταν η ένταξη στην καθημερινότητα της σχολικής ζωής των εμπειριών που αποκομίσαμε, ώστε να εμπλουτίσουμε την εκπαιδευτική διαδικασία με τα παιδαγωγικά οφέλη του προγράμματος διευρύνοντας τους ορίζοντες των μαθητών μας. Για το λόγο αυτό πραγματοποιήθηκε μια σειρά από δραστηριότητες πέρα από τα στενά όρια του περιβάλλοντος της σχολικής αίθουσας. Ενδεικτικά αναφέρουμε την επίσκεψη στο Αρχαιολογικό Μουσείο Πύργου, όπου οι μαθητές μας είχαν την ευκαιρία να περιεργαστούν τα εκθέματα και να βιώσουν την Ιστορία της περιοχής μας με ενεργητικό τρόπο, την περιήγηση σε αξιοθέατα της πόλης μας και της γύρω περιοχής με σκοπό τη δημιουργία οπτικοακουστικού και έντυπου υλικού για χρήση ως τουριστικός οδηγός, την επίσκεψη σε τοπικές γαλακτοπαραγωγικές φάρμες ως αφορμή για βιωματική προσέγγιση της διατροφικής εκπαίδευσης των μαθητών μας, τη συνεργασία με το ΕΚΦΕ Ηλείας για τη διεξαγωγή πειραμάτων με ενεργή συμμετοχή των μαθητών ώστε να ευαισθητοποιηθούν σε θέματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, τη συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Πατρών για την εγκατάσταση αισθητήρων που μετρούν σωματίδια που σχετίζονται με την ατμοσφαιρική ρύπανση, τη δημιουργία ψηφιακού φυτολογίου από τους ίδιους τους μαθητές με φωτογραφίες διαφόρων φυτών της τοπικής χλωρίδας και, τέλος, την επίσκεψη στην Εστία Επιστημών Πάτρας όπου οι μαθητές μας αλληλεπιδρώντας τόσο μεταξύ τους όσο και με τα εκθέματα υλοποίησαν σενάρια μαθημάτων των Θετικών Επιστημών σε έναν κατάλληλα διαμορφωμένο χώρο αναζήτησης της γνώσης που στοχεύει να προσφέρει ερεθίσματα, ώστε να προσεγγίσουν βιωματικά μέσω διαλόγου και κατάλληλης καθοδήγησης τις διάφορες έννοιες από το χώρο των Μαθηματικών, της Φυσικής και της Πληροφορικής.
Η διαφορετικότητα μεταξύ των εταίρων του προγράμματος όχι μόνο δεν αποτέλεσε εμπόδιο, αλλά αντίθετα στάθηκε αφορμή για να καταρριφθούν στερεότυπα και να αναπτυχθούν δεσμοί συνεργασίας και αμοιβαίας αλληλοεκτίμησης. Βιώσαμε μοναδικές εμπειρίες και δυνατά συναισθήματα διαπιστώνοντας πως μοιραζόμαστε κοινές αξίες και προβληματισμούς, παρόλο που ζούμε σε διαφορετικά περιβάλλοντα. Για να στεφθούν, όμως, με επιτυχία οι δράσεις του προγράμματος απαραίτητη προϋπόθεση υπήρξε η αγαστή συνεργασία ενός μεγάλου δικτύου ανθρώπων, τους οποίους και ευχαριστούμε θερμά για την ανιδιοτελή προσφορά τους και τον ενθουσιασμό με τον οποίο ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμά μας. Ιδιαίτερα ευχαριστούμε τον διευθυντή του σχολείου μας κ. Μπίρμπα Γεώργιο, την παιδαγωγική ομάδα Erasmus+ αλλά και τον σύλλογο των εκπαιδευτικών και των εργαζομένων του σχολείου μας που υποστήριξαν τις δράσεις εξωστρέφειας, όσους συνεργάστηκαν μαζί μας για την υλοποίηση των στόχων του προγράμματος, τους γονείς των μαθητών μας που πρόθυμα φιλοξένησαν μαθητές από το εξωτερικό και, τέλος, τους ίδιους τους μαθητές μας που συμμετείχαν ενεργά στις διάφορες δραστηριότητες και ανταποκρίθηκαν, πέρα από κάθε προσδοκία, στις απαιτήσεις του προγράμματος. Κλείνοντας, θέλουμε να πιστεύουμε πως οι γνώσεις και οι εμπειρίες που αποκομίσαμε θα αποτελέσουν παρακαταθήκη για το σχολείο μας και μαγιά για μελλοντικά προγράμματα που θα διευρύνουν τα όρια του σχολείου και θα δίνουν κίνητρα στους μαθητές να βιώνουν με ενεργητικό τρόπο τη μάθηση με ποικίλους τρόπους.
Μνημείο Κουμπερτέν, Μάρτιος 2019, Αρχαία Ολυμπία
Αρχαιολογικός Χώρος, Μάρτιος 2019, Αρχαία Ολυμπία
«Ελένη» Ευριπίδη, Μάρτιος 2019, Αρχαία Ολυμπία
Αρχαιολογικό Μουσείο, Μάρτιος 2019, Αρχαία Ολυμπία
Τμήμα Χημείας, Μάρτιος 2019, Πανεπιστήμιο Πατρών
Τμήμα Βιολογίας, Μάρτιος 2019, Πανεπιστήμιο Πατρών
Θέατρο 1ου Γυμνασίου Πύργου, Μάρτιος 2019, Πύργος
Κατάκολο, Μάρτιος 2019
Μουσείο Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας, Μάρτιος 2019, Κατάκολο
Ταλίν, Ιανουάριος 2019, Εσθονία
Taurage, Μάιος 2019, Λιθουανία
Taurage, Μάιος 2019, Λιθουανία
Velez Rubio, Οκτώβριος 2019, Ισπανία
Velez Rubio, Οκτώβριος 2019, Ισπανία
Εξ αποστάσεως εικονικές δραστηριότητες, Ιούνιος 2021, Πύργος
Εστία Επιστημών Πάτρας, Νοέμβριος 2019, Πάτρα
