«Ψηφιακό μπάχαλο» έχει δημιουργηθεί με την επιστροφή ενοικίου, όπου εξαιτίας των προβλέψεων σχετικής ρύθμισης του υπουργείου Οικονομικών, υποχρεώνονται εκατομμύρια φορολογούμενοι να κάνουν τροποποιητικές δηλώσεις χωρίς να ευθύνονται οι ίδιοι.

Παράλληλα, οι ψηφιακές απαιτήσεις της ρύθμισης δημιουργούν πρόβλημα στην ειδική κατηγορία φοιτητών που, ενώ δικαιούνται επιστροφή ενοικίου, δεν διαθέτουν μισθωτήριο συμβόλαιο.

Ο «δαίμων της ψηφιοποίησης»…

Το πρόβλημα κρύβεται στη διάταξη που περιέχεται στο σχέδιο νόμου του υπουργείου Οικονομικών, το οποίο έχει δοθεί προς διαβούλευση, με τίτλο «Διασφάλιση δημοσιονομικής ισορροπίας: Μεταρρύθμιση πλαισίου δημοσιονομικής διαχείρισης…», το οποίο στο άρθρο 70 με τίτλο «Επιδότηση με τη μορφή επιστροφής ποσού ενοικίου» καθορίζει τις προϋποθέσεις, τα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια, καθώς και τον τρόπο καταβολής της επιδότησης. Ο… δαίμων της ψηφιοποίησης αφορά τη συμπλήρωση του αριθμού του μισθωτηρίου στους κωδικούς 801, 802 και 803 του πίνακα 6 του εντύπου Ε1 της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων – στοιχείο που μέχρι σήμερα δεν ήταν υποχρεωτικό για την υποβολή της δήλωσης. Αξίζει να σημειωθεί ότι το επίδομα στέγασης του ΟΠΕΚΑ βασιζόταν αποκλειστικά στην ύπαρξη ενεργού μισθωτηρίου κατά το επιδοτούμενο εξάμηνο, χωρίς να απαιτείται διασταύρωση μέσω του προαναφερθέντος πίνακα.

…και το κόστος

Το υπουργείο επέβαλε αυτή την προϋπόθεση στις 5 Ιουνίου 2025 (ημέρα που δόθηκε σε διαβούλευση το σχετικό νομοσχέδιο) και ενώ είχαν ήδη υποβληθεί 4.500.000 δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος και έχουν εκδοθεί τα πρώτα εκκαθαριστικά των προσυμπληρωμένων δηλώσεων. Σημαντικός αριθμός εξ αυτών αφορά χαμηλοσυνταξιούχους και γενικότερα χαμηλού εισοδήματος ενοικιαστές, οι οποίοι πληρούν τις προϋποθέσεις για την επιστροφή ενός μισθώματος.

Ετσι, το υπουργείο Οικονομικών και η ΑΑΔΕ, που ήταν άτεγκτοι όσον αφορά τα στενά χρονικά περιθώρια ολοκλήρωσης της διαδικασίας κατάθεσης των φορολογικών δηλώσεων, αναγκάστηκαν, ως υπαίτιοι οι ίδιοι μιας «εκτός προγράμματος» καθυστέρησης, να δώσουν παράταση για την υποβολή τροποποιητικών δηλώσεων με προσθήκη του αριθμού μισθωτηρίου. Παρά τη δική του υπαιτιότητα, το υπουργείο… τιμώντας τις παραδόσεις του, αρχικά έδωσε παράταση μόνο μέχρι τις 15 Ιουλίου, αλλά κάτω από το βάρος «μαζικών» εύλογων διαμαρτυριών, τελικά υπέκυψε στη φωνή της λογικής και έδωσε παράταση μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου.

Ωστόσο, το «μπάχαλο» έχει ήδη δημιουργηθεί και τα κόστη δεν παραγράφονται. Συγκεκριμένα, ο αριθμός των τροποποιητικών δηλώσεων που πρέπει να υποβληθούν εξ αυτού του λόγου ανέρχεται σε… πάνω από 1 εκατομμύριο, καθώς τα νοικοκυριά που ζουν στο νοίκι είναι το 1/3 του συνόλου. Το ποσοστό ιδιοκατοίκησης ανέρχεται σε 67%, επομένως στο νοίκι ζει το 33%. Αν τα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια πληροί το 50% όσων ζουν στο νοίκι (αυτή η κατηγορία είναι γενικά χαμηλόμισθοι), ο αριθμός των φορολογικών δηλώσεων που αντιστοιχούν είναι πολύ μεγάλος.

Η κυβέρνηση είχε διαφημίσει τις προσυμπληρωμένες δηλώσεις σαν ευεργέτημα προς τους χαμηλόμισθους φορολογουμένους, που θα απέφευγαν το κόστος των υπηρεσιών του λογιστή-φοροτεχνικού. Ωστόσο, για ακόμη μία φορά αυτές είχαν πολλά λάθη και έπρεπε να γίνουν τροποποιητικές.

Στο πρόβλημα των λαθών στις προσυμπληρωμένες δηλώσεις έρχεται τώρα να προστεθεί η ανάγκη υποβολής τροποποιητικών για τη δήλωση του αριθμού μισθωτηρίου για την επιδότηση ενοικίου. Εκατοντάδες χιλιάδες φορολογούμενοι δεν θα το ανακαλύψουν καν αν δεν τους ενημερώσει ο λογιστής τους: διπλή και τριπλή δουλειά για τους λογιστές, που κατά τ’ άλλα είναι… αχρείαστοι.

Αποκλείονται φοιτητές

Δημιουργείται όμως και ένα επιπλέον πρόβλημα: Η σχετική διατύπωση στο άρθρο 70 αποκλείει και μία άλλη κατηγορία ενοικιαστών, κυρίως φοιτητές οι οποίοι δεν διαμένουν σε μισθωμένη κατοικία αλλά σε ξενοδοχειακές μονάδες που χρησιμοποιούνται ως φοιτητική στέγη. Στις περιπτώσεις αυτές δεν υφίσταται ηλεκτρονικό μισθωτήριο με την τυπική μορφή, αλλά υποβάλλεται δήλωση συμφωνητικών από την ξενοδοχειακή μονάδα, η οποία αποστέλλεται στον γονέα.

Ετσι, οι φορολογούμενοι αυτοί δεν πληρούν τα τυπικά κριτήρια του σχεδίου νόμου για την επιστροφή ενοικίου, παρότι πληρούν τις ουσιαστικές προϋποθέσεις!