Από τον Δεκέμβρη του 2019, όταν ταυτοποιήθηκαν τα πρώτα κρούσματα στην Κίνα μέχρι σήμερα, περισσότερα από 82,6 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν, επιβεβαιωμένα, μολυνθεί και 1,805,684 έχουν χάσει τη ζωή τους από τη νόσο Covid-19, σύμφωνα με καταμέτρηση του Reuters.
Συγκλονίστηκε η παγκόσμια οικονομία, χάθηκαν θέσεις εργασίας, άλλαξε σε πολλές περιπτώσεις η μορφή της απασχόλησης και της εκπαίδευσης, ήρθαν τα πάνω κάτω στον τρόπο ζωής μας, επαναπροσδιορίσαμε το βίωμα του θανάτου και της μοναξιάς, κλυδωνιστήκαμε στη δίνη της απόλυτης αβεβαιότητας, δοκιμάστηκαν οι αντοχές των συστημάτων υγείας, η επιστήμη αντιμετώπισε τη μεγαλύτερη πρόκληση των τελευταίων δεκαετιών και κάτι έμεινε ίδιο: Οι πλούσιοι έγιναν πλουσιότεροι και οι φτωχοί φτωχότεροι.
Οι «πάνω» προστατεύονται και υπομένουν ευκολότερα τους περιορισμούς, οι «κάτω» δεν μπορούν να επιλέξουν συνθήκες εργασίας και κοινωνικών αποστάσεων γιατί προηγείται η μάχη της επιβίωσης και η κάλυψη των βασικών αναγκών είναι αμείλικτη προτεραιότητα.
Η παγκόσμια ελίτ ένωσε τις δυνάμεις της για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Έγιναν τεράστιες επενδύσεις για την παραγωγή εμβολίων και έσπασε κάθε ταμπού σε σχέση με τον κρατικό παρεμβατισμό για τη στήριξη της οικονομίας.
Οι ηγεσίες της ΕΕ, που στη διάρκεια της δεκαετίας των μνημονίων αρνούνταν πεισματικά κάθε αύξηση δημοσιονομικού ελλείμματος προκειμένου να σωθούν υπερχρεωμένες χώρες και λαοί, τη χρονιά που πέρασε ανακάλυψαν τον Κέυνς και έβαλαν, προσωρινά, στο ράφι τις νεοφιλελεύθερες ιδεοληψίες.
Οι μόνιμες μεταβολές που αφήνει πίσω της η πανδημία
Αυτό που δεν συνέβη είναι μια ουσιαστική συζήτηση για τα αίτια της πανδημίας. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει προειδοποιήσει ότι αν δεν αναχαιτιστεί η κλιματική αλλαγή και αν δεν επιδειχθεί στοιχειώδης σεβασμός στο ζωικό βασίλειο, η επόμενη πανδημία είναι ante portas.
Συνήθως μεσολαβούν γενιές ανάμεσα σε μια κρίση όπως αυτή της πανδημίας του κορωνοϊού και στην επομένη με ανάλογα ισχυρό αντίκτυπο. Κρίσεις αυτής της κλίμακας, όμως, συνήθως προκαλούν μόνιμες και βαθιές μεταβολές στην παγκόσμια οικονομία. Κάποιες από αυτές που προκάλεσε η πανδημία διακρίνονται ήδη πολύ καθαρά. Σχετικό ρεπορτάζ του Bloomberg προβλέπει πως θα επιταχυνθεί και θα παγιωθεί η χρήση των ρομπότ, πως οι υπάλληλοι γραφείου θα παραμείνουν για πολύ καιρό στα σπίτια τους, από όπου θα εργάζονται, ενώ θα διευρυνθεί η ανισότητα τόσο μεταξύ χωρών όσο και μεταξύ κοινωνικών τάξεων στο εσωτερικό μιας χώρας. Πιο αναλυτικά:
Το ισχυρό κράτος θα επιστρέψει με διευρυμένο ρόλο, καθώς ξαναγράφεται σε άλλη βάση το κοινωνικό συμβόλαιο. Έγινε αποδεκτό να παρακολουθούν οι Αρχές πού πηγαίνουν οι άνθρωποι και ποιον συναντούν, αλλά και να πληρώνουν τους μισθούς των εργαζομένων όταν οι εργοδότες τους δεν τα καταφέρνουν.
Οι φτωχές χώρες που δεν έχουν τους πόρους για να προστατεύσουν τις θέσεις εργασίας και τις επιχειρήσεις τους ή να επενδύσουν σε εμβόλια, όπως έκαναν οι πλουσιότερες, θα χρειαστεί αργά ή γρήγορα να «σφίξουν το ζωνάρι» ή να αντιμετωπίσουν νομισματικές κρίσεις και εκροές κεφαλαίων.
Οι υπάρχουσες έρευνες καταδεικνύουν πως σε περιόδους ύφεσης ο αυτοματισμός σημειώνει πρόοδο. Στην πανδημία οι εταιρείες επέσπευσαν τη χρήση μηχανών που μπορούν να ελέγξουν τους φιλοξενουμένους σε ξενοδοχεία, να κόψουν σαλάτες σε εστιατόρια ή να συγκεντρώσουν τα διόδια. Τα ψώνια μεταφέρθηκαν, άλλωστε, online. Οι καινοτομίες αυτές δημιουργούν ένα νέο περιβάλλον και όταν θα μπορούμε να επιστρέψουμε ασφαλείς στον χώρο εργασίας κάποιες θέσεις δεν θα είναι πια εκεί.
Υπνοβατούμε προς την επόμενη πανδημία πριν ακόμη συνέλθουμε από το σοκ της Covid-19 που εξακολουθεί να ταρακουνάει τον πλανήτη.
Αποχαιρετήσαμε το 2020 προετοιμάζοντας την επανάληψή του…
