Λιγότεροι μαθητές στο Δημοτικό – «Βραχνάς» οι απαρχαιωμένες σχολικές υποδομές
Σε εκκρεμότητα η πλήρωση κενών θέσεων εκπαιδευτικών
Γράφει ο Χρήστος Βορλόκας
Με σημαντικά προβλήματα ξεκινά η νέα σχολική χρονιά στα σχολεία της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ηλείας, όπου ολοκληρώνονται με πυρετώδεις ρυθμούς οι τελευταίες προετοιμασίες, καθώς το πρώτο κουδούνι θα ηχήσει περίπου σε μια εβδομάδα. Η εύρυθμη λειτουργία των σχολείων στην αρχή της εκπαιδευτικής χρονιάς εξαρτάται από μια σειρά παραγόντων, για τους οποίους η Πολιτεία θα έπρεπε να έχει μεριμνήσει έγκαιρα, όμως λίγες μόλις μέρες πριν τον αγιασμό υπάρχουν ακόμη εκκρεμότητες. Οι βασικοί τομείς που χρήζουν προσοχής είναι το διδακτικό προσωπικό, οι υποδομές και η διαθεσιμότητα των απαραίτητων υλικών.
Η γενική εικόνα των σχολικών συγκροτημάτων φαίνεται να είναι βελτιωμένη, έπειτα από κάποιες μικροπαρεμβάσεις, κυρίως μέσα από το πρόγραμμα «Μαριέττα Γιαννάκου». Όμως, όλα δείχνουν πως η εκπαιδευτική κοινότητα δεν είναι εντελώς πανέτοιμη να υποδεχθεί τους μαθητές.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα, σύμφωνα με τις δηλώσεις των εκπροσώπων της εκπαιδευτικής κοινότητας, εστιάζεται στις υποδομές. Συγκεκριμένα, στο ζήτημα των σχολικών κτιρίων, η κατάσταση παραμένει στάσιμη. Ενώ οι αρμόδιες υπηρεσίες έκαναν υπεράνθρωπες προσπάθειες για να επιδιορθώσουν τις φθορές που υπήρχαν, μικρά αλλά και μεγάλα προβλήματα παραμένουν. Οι παλιές κτιριακές υποδομές, σε συνδυασμό με την έλλειψη ουσιαστικής συντήρησης, είναι ένα πρόβλημα που επανέρχεται κάθε χρόνο. Αν και η πλειοψηφία των προβλημάτων είναι μικρής κλίμακας (π.χ. φθορές σε πόρτες, παράθυρα ή σοβάδες), η εικόνα των γερασμένων σχολείων δεν είναι η καλύτερη δυνατή.
Μαγαζιά έγιναν… νηπιαγωγεία!
Παρά τις συνεχείς επισημάνσεις προς την Πολιτεία και την τοπική αυτοδιοίκηση, τα σχολεία εξακολουθούν να στεγάζονται σε παλαιά κτίρια, ως επί το πλείστον, με τα προβλήματα συντήρησης και λειτουργικότητας να βρίσκονται διαρκώς στο προσκήνιο. Ακόμη και στο πρώτο «σκαλοπάτι» της εκπαίδευσης, τα νηπιαγωγεία, παρατηρούνται παραφωνίες, καθώς μεγάλος αριθμός τους στεγάζεται σε ακατάλληλους χώρους, όπως πρώην καταστήματα, χωρίς καν αύλειο χώρο, σε ορισμένες περιπτώσεις.
«Αυτή η πρακτική, που αποτελεί χρόνια πληγή για την εκπαίδευση, αναδεικνύει την αδυναμία της Πολιτείας να διασφαλίσει σύγχρονες και κατάλληλες υποδομές για τους μικρότερους μαθητές, στην πρώτη τους επαφή με την εκπαίδευση», τονίζει η πρόεδρος του Συλλόγου Δασκάλων & Νηπιαγωγών Πύργου, Μένια Παπουτσή.
Ένα άλλο σημαντικό πρόβλημα είναι η αμφίβολη έως ανύπαρκτη αντισεισμική θωράκιση των σχολικών κτιρίων. Τόσο η κα Παπουτσή όσο και η πρόεδρος της ΕΛΜΕ Ηλείας, Στέλλα Αναστασίου, επισημαίνουν ότι δεν πληρούνται σύγχρονα επιστημονικά δεδομένα αντισεισμικής θωράκισης και προστασίας, αφήνοντας έτσι εκτεθειμένους μαθητές και εκπαιδευτικούς, σε μια σεισμογενή περιοχή όπως η Ηλεία. Οι εκπρόσωποι των εκπαιδευτικών τονίζουν ότι «υποτίθεται πως γίνονται κάποιοι έλεγχοι από τους δήμους και το Τεχνικό Επιμελητήριο αλλά τα περισσότερα κτίρια είναι παλαιά και χτισμένα χωρίς τους προβλεπόμενους αντισεισμικούς κανονισμούς».
Η κα Αναστασίου τονίζει ιδιαίτερα την ανάγκη διενέργειας τακτικών ελέγχων στα σχολεία σε ηλεκτρολογικά, μηχανολογικά, πυρασφάλεια και δίκτυα. Η κα Παπουτσή επισημαίνει και το πρόβλημα της έλλειψης… οικοδομικής άδειας (!) σε ορισμένα σχολεία, γεγονός που αποτελεί εμπόδιο για παρεμβάσεις βελτίωσης ή αποκατάστασης φθορών στις υποδομές. «Πρέπει επιτέλους να εκσυγχρονιστούν οι υποδομές στα σχολεία μας, κάτι που το ζητάμε κάθε χρόνο, όμως ελάχιστα γίνονται κάθε φορά», επισημαίνει η κα Παπουτσή.
Λιγότεροι μαθητές στο Δημοτικό
Στο μεταξύ, ένα στοιχείο που προβληματίζει τόσο τους φορείς της εκπαίδευσης όσο και τους πολίτες γενικότερα είναι ο μειωμένος αριθμός μαθητών στο Δημοτικό Σχολείο. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία που έδωσε στην «Πρωινή» ο διευθυντής της Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ηλείας, Ανδρέας Καρατζάς, αν και καταγράφεται μικρή αύξηση στα «πρωτάκια», ο συνολικός αριθμός μαθητών που θα φοιτήσουν στα δημοτικά σχολεία του νομού είναι μειωμένος. Συγκεκριμένα, φέτος θα φοιτήσουν στα δημοτικά σχολεία του νομού 6.258 συνολικά μαθητές, έναντι 6.433 που φοίτησαν πέρυσι (μείωση 3% περίπου). Παραδόξως, στην Α΄ Δημοτικού, υπάρχει μια μικρή αύξηση μαθητών, καθώς φέτος θα φοιτήσουν 1.070 παιδιά έναντι 1030 πέρυσι.
Για την κατάσταση αυτή, η ραγδαία μείωση των γεννήσεων τα τελευταία χρόνια δεν είναι η μοναδική αιτία, καθώς υπάρχει και ένα ακόμη φαινόμενο, απόρροια της οικονομικής κρίσης. Παιδιά μεταναστών που φοιτούσαν σε δημοτικά σχολεία της Ηλείας θα φοιτήσουν φέτος αλλού, αφού οι γονείς τους, ελλείψει εργασίας, μετακινήθηκαν σε άλλες χώρες ή επέστρεψαν στην πατρίδα τους. Όμως, αν και η μείωση μαθητών είναι πλέον εμφανής στα σχολεία της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, δημιουργώντας εύλογες ανησυχίες για το μέλλον του εκπαιδευτικού συστήματος, φέτος στην Ηλεία δεν έκλεισε ούτε ένα σχολείο. Ο κ. Καρατζάς ανέφερε ότι πέρυσι υπήρξαν δύο αναστολές λειτουργίας σχολείων ωστόσο φέτος αυτά ενσωματώθηκαν σε άλλα. «Είναι σημαντικό να κρατάμε ανοιχτά τα σχολεία μας και μάλιστα εν μέσω έντονου δημογραφικού προβλήματος», τόνισε ο κ. Καρατζάς.
Αν και ο αριθμός των μαθητών μειώνεται, η καθιέρωση πολυπληθών τμημάτων αποτελεί ένα ακόμη πρόβλημα για μαθητές και εκπαιδευτικούς, όπως τονίζει η κα Παπουτσή: «Δεν είναι δυνατόν να είναι λειτουργικά κάποια τμήματα με 25 μαθητές. Πώς να λειτουργήσουμε όταν στοιβάζονται τόσα πολλά παιδιά σε πολύ μικρούς χώρους;».
Η μείωση πάντως των μαθητών στο Δημοτικό ακολουθεί και τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. «Η μείωση μαθητών στο Δημοτικό προκαλεί δευτερογενή προβλήματα στο σύνολο της εκπαίδευσης», τονίζει ο διευθυντής Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ηλείας, Ανδρέας Ζέρβας, ωστόσο δεν υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία επειδή οι εγγραφές συνεχίζονται. Ο κ. Ζέρβας προσθέτει ότι «φέτος έχουμε νέα τμήματα ένταξης και το καινοτόμο είναι ότι έγιναν τέτοια τμήματα και στα λύκεια, δηλαδή προχωράμε την εικόνα του συμπεριληπτικού σχολείου για όλα τα παιδιά, ανεξαρτήτως μαθησιακών ικανοτήτων».
«Αγκάθι» οι κενές θέσεις εκπαιδευτικών
Έναρξη νέας εκπαιδευτικής περιόδου με τους εκπαιδευτικούς να βρίσκονται ήδη στις θέσεις τους, αποτελεί ένα «όνειρο θερινής νυκτός», αφού τόσο στην Πρωτοβάθμια, όσο και στη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση υπάρχουν αυτή τη στιγμή πολλά κενά. «Πάνω από 200 κενά υπάρχουν αυτή τη στιγμή στα γυμνάσια και λύκεια της Ηλείας», παρατηρεί η κα Αναστασίου, τονίζοντας ότι φέτος μόλις 26 καθηγητές προσελήφθησαν σε όλη την Ηλεία και, για μιαν ακόμη χρονιά, οι κενές θέσεις αναμένεται να καλυφθούν από αναπληρωτές.
Ανάλογη είναι η κατάσταση και στην Πρωτοβάθμια, όπου η κα Παπουτσή αναφέρει: «Η Πολιτεία οφείλει να έχει ολοκληρώσει εγκαίρως και όχι τελευταία στιγμή όλες τις διαδικασίες πρόσληψης και τοποθέτησης των εκπαιδευτικών, τόσο των μόνιμων όσο και των αναπληρωτών». Πράγματι, η λογική υπαγορεύει ότι η ανακοίνωση των ονομάτων και η τοποθέτηση των αναπληρωτών εκπαιδευτικών πρέπει να γίνεται πριν την έναρξη των μαθημάτων, ώστε να βρίσκονται στις θέσεις τους από την πρώτη ημέρα.
Ο κ. Καρατζάς υποστηρίζει ότι «μετά τις 9 Σεπτεμβρίου που θα γίνει η τοποθέτηση των αναπληρωτών θα γνωρίζουμε ποια θα είναι τα πραγματικά κενά, καθώς υπάρχει και β΄ φάση μεταθέσεων». Ανάλογη είναι και η εκτίμηση του κ. Ζέρβα, ο οποίος θεωρεί ότι υπάρχει σχεδιασμός, τόσο από το Υπουργείο όσο και από τις Διευθύνσεις Εκπαίδευσης για την πλήρωση των θέσεων. Θεωρεί ωστόσο ότι τα κενά είναι μια «κινούμενη άμμος» γιατί πάντα συμβαίνουν απρόοπτα, όμως σε κάθε περίπτωση η υπηρεσία ενεργεί τάχιστα για την αντιμετώπισή τους.
Είναι πάντως αυτονόητο ότι θα πρέπει να έχει γίνει έγκαιρα σωστή εκτίμηση των κενών σε κάθε σχολείο, ώστε να μην μένουν ακάλυπτες διδακτικές ανάγκες «στο παρά πέντε».
Ωστόσο, παρά τα προβλήματα αυτά, το αίσθημα της αισιοδοξίας επιμένει και θέλει να επικρατήσει. Η εκπαιδευτική διαδικασία είναι το σημαντικότερο και οι εκπαιδευτικοί δηλώνουν έτοιμοι να υποδεχτούν τους μαθητές τους, προσφέροντας γνώση και παιδεία. Η έναρξη της σχολικής χρονιάς είναι πάντα μια γιορτή για τους μαθητές και τις οικογένειές τους, μια στιγμή γεμάτη προσδοκίες και ελπίδες, κόντρα στις δυσχέρειες και στα κάθε λογής εμπόδια.
Στοιχειώδεις προϋποθέσεις για μια καλή αρχή
Υποδομές: Η ασφάλεια και η λειτουργικότητα των σχολικών κτιρίων είναι πρωταρχικής σημασίας. Η Πολιτεία και η τοπική αυτοδιοίκηση πρέπει να έχουν φροντίσει για συντήρηση και επισκευή σε όλες τις σχολικές μονάδες. Τυχόν φθορές σε αίθουσες, τουαλέτες, και εξωτερικούς χώρους πρέπει να έχουν επιδιορθωθεί πριν μπουν οι μαθητές στο σχολείο.
Καθαριότητα: Τα κτίρια πρέπει να είναι καθαρά και απολυμασμένα πριν την άφιξη των μαθητών.
Εξοπλισμός: Εργαστήρια, βιβλιοθήκες και αθλητικές εγκαταστάσεις πρέπει να είναι πλήρως λειτουργικά και ασφαλή.
Υλικοτεχνική Υποδομή: Τα σχολεία πρέπει να είναι εφοδιασμένα με όλα τα απαραίτητα για την εκπαιδευτική διαδικασία.
Διανομή βιβλίων: Τα σχολικά εγχειρίδια πρέπει να έχουν φτάσει σε όλα τα σχολεία και να έχουν διανεμηθεί στους μαθητές από τις πρώτες ημέρες.
Εκπαιδευτικό υλικό: Η προμήθεια απαραίτητων αναλωσίμων, όπως χαρτιά, μελάνια εκτυπωτών και υλικά για ειδικά μαθήματα, πρέπει να έχει γίνει έγκαιρα.
