Η Meta, η εταιρεία που ήταν μέχρι χθες γνωστή ως Facebooκ, πασχίζει απεγνωσμένα να πείσει ότι θα φέρει το μέλλον στα πόδια μας, μόνον που οι λόγοι για την μεγαλύτερη αναβάπτιση εταιρείας στην ιστορία είναι πολύ διαφορετικοί από αυτούς που παρέθεσε χθες ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ, σχολιάζει το αμερικανικό περιοδικό The Atlantic.
Η είδηση του rebranding του Facebook σε Meta όσο πάταγο κι αν έκανε, ελάχιστα αιφνιδίασε, αφού όλη τη φετινή χρονιά ο κολοσσός των social media προσπαθούσε να κάνει πραγματικότητα το Metaverse, ανακοινώνοντας επενδύσεις ύψους πολλών δισ. δολαρίων, αλλά και την πρόσληψη 10.000 εργαζομένων στην Ευρώπη για την υλοποίηση αυτού του σχεδίου.
Σπάνια προσπάθησε μια τόσο επιτυχημένη εταιρεία να πουλήσει με τέτοιο ζήλο το όραμά της για ένα τόσο αφηρημένο και εν πολλοίς αδύναμο προϊόν – ή πιο συγκεκριμένα, ένα πλαίσιο για μελλοντικά προϊόντα -. Παρά τη μακροσκελή παρουσίαση από τον Ζούκερμπεγκ, πιθανότατα ουδείς γνωρίζει σαφώς πως θα μοιάζει στην πράξη η metaverse εκδοχή του Facebook, πέρα από μια συνδεδεμένη συλλογή προγραμμάτων εικονικής πραγματικότητας, όπως τα Workrooms και οι υπάρχουσες εφαρμογές Oculus, σε έναν νεφελώδη τρισδιάστατο χώρο. Και ούτε είναι ακόμη σαφές ποιοι θα θελήσουν να περνούν το χρόνο τους σε έναν ψηφιακό κόσμο, να κινούνται μεταξύ διαφορετικών συσκευών και να επικοινωνούν σε ένα εικονικό περιβάλλον. Ωστόσο, το Facebook έχει πάρει αρκετά ζεστά το θέμα για να κάνει μεγάλες επενδύσεις σε προσλήψεις προσωπικού και ανάπτυξη προϊόντων – μόνον φέτος δαπανά 10 δισ. δολάρια σε metaverse projects, ένα metaverse λίαν δημοφιλές στη Silicon Valley και προς υιοθεσία κι από άλλες εταιρείες τεχνολογίας, όπως η Microsoft.
Ποιοι είναι όμως οι πραγματικοί λόγοι που ώθησαν τον Ζούκερμπεργκ σε αυτή την απόφαση; Όπως εξηγεί ο συγγραφέας Μπράιαν Μέρτσαντ στο άρθρο του στο The Atlantic, τρεις είναι οι βασικότεροι: Μια στρατηγική δημοσίων σχέσεων, η εγωπάθεια του mr Facebook και μια επιτακτική επιχειρηματική ανάγκη για ολόκληρη τη συγκεκριμένη βιομηχανία.
Επικοινωνιακός αντιπερισπασμός
Ο πρώτος λόγος έχει να κάνει με έναν επικοινωνιακό αντιπερισπασμό σε μια περίοδο που το Facebook βλέπει το ήδη τρωθέν κύρος του να δέχεται νέα σφοδρά πλήγματα από τις αποκαλύψεις πληροφοριοδοτών, καταδικαστικές εκθέσεις, ακροάσεις στη Γερουσία και τα Facebook Papers. «Ολόκληρη η χρονιά που το Facebook προσπαθούσε να στρώσει το δρόμο για το Μeta, επισκιάστηκε από σκάνδαλα και αποκαλύψεις ότι έθαψε δεδομένα – που συνέλεξαν οι ίδιοι του οι ερευνητές – τα οποία έδειχναν ότι τα προϊόντα του είναι επιβλαβή για τους χρήστες, ότι δεν φρέναρε τη δράση ομάδων που προωθούν τη βία και τη σεξουαλική διακίνηση και ότι παρακολούθησε αδιάφορα την εισβολή στο Καπιτώλιο τον περασμένο Ιανουάριο να διαμορφώνεται στην πλατφόρμα του.
Επομένως, δεν πρέπει να προκαλεί έκπληξη ότι το Facebook θα ήταν πρόθυμο να εκτρέψει την προσοχή από την κλυδωνιζόμενη από σκάνδαλα επιχείρησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σε κάτι πιο εντυπωσιακό, μεγαλειώδες, πιο εμπνευσμένο. Πολλοί συνέκριναν την προσπάθεια αλλαγής επωνυμίας του Facebook με την κίνηση της Google το 2015 να αναδιοργανωθεί ως Alphabet, αλλά αυτό έχει μια διαφορετική γεύση – η Google αναδιαρθρωνόταν και προσπαθούσε να αποτρέψει τις καταγγελίες κατά των μονοπωλίων που είδε να έρχονται. Η κίνηση του Facebook μοιάζει περισσότερο με μια αντίδραση, με γνώμονα τις ανάγκες των δημοσίων σχέσεων. O ίδιος ο Ζούκερμπεργκ, βέβαια, αρνήθηκε ότι οι πρόσφατες αρνητικές ειδήσεις για το Facebook υπαγόρευσαν την επιλογή του: «Αν και πιστεύω ότι κάποιοι άνθρωποι μπορεί να θέλουν να κάνουν αυτή τη σύνδεση, νομίζω ότι αυτό είναι κάπως γελοίο», είπε ο Ζούκερμπεργκ και τόνισε: «Αν μη τι άλλο, νομίζω ότι αυτό δεν είναι το περιβάλλον στο οποίο θα θέλατε να εισαγάγετε ένα νέο brand», δήλωσε στο The Verge.
Η εγωπάθεια του Ζούκερμπεργκ
Ένας δεύτερος λόγος της αναβάπτισης του Facebook σε Meta, σύμφωνα με το άρθρο στο αμερικανικό περιοδικό, ήταν η ανάγκη προσαρμογής σε μια νέα πραγματικότητα. «Το Facebook όχι μόνον δέχεται διαρκή πυρά ότι ενισχύει την τοξική ρητορική και διαδίδει παραπληροφόρηση, αλλά το σημαντικότερο ίσως για έναν παγκόσμιο τιτάνα της τεχνολογίας, είναι ότι χαρακτηρίζεται βαρετό. Είναι το μέσο κοινωνικής δικτύωσης, όπου συχνάζουν άνθρωποι για να ενημερωθούν για τα τελευταία προσωπικά νέα του τύπου με τον οποίο πήγαν στο γυμνάσιο και ο οποίος εξακολουθεί να δημοσιεύει εκεί και όπου αστείες ειδήσεις στριμώχνονται ανάμεσα σε διατριβές αντιεμβολιαστών και διαφημίσεις με μικροσκοπικές γραμματοσειρές. Ο Ζούκερμπεργκ είναι ένας δισεκατομμυριούχος τεχνολογίας, να πάρει η ευχή, – δεν θα έπρεπε να έχει φιλοδοξίες για κάτι περισσότερο;
Το metaverse πιθανότατα προωθείται τόσο από το εγώ του ιδρυτή του Facebook όσο και από την λογοκρισία. Πίσω από τον οπορτουνισμό κρύβεται η επιθυμία του Ζούκερμπεργκ να κάνει ως δισεκατομμυριούχος ένα βήμα στο άγνωστο, όπως ο Τζεφ Μπέζος ή ο Έλον Μασκ, κάτι που να μπορεί πραγματικά να έχει αντίκτυπο στο μέλλον, αντί να διοικεί ένα γεμάτο με διαφημίσεις μέσο κοινωνικής δικτύωσης που δεν αντιπροσωπεύει πια την ιδέα οποιουδήποτε για ένα τολμηρό νέο αύριο. Ο Ζούκερμπεργκ έχει μιλήσει για το πώς εμπνεύστηκε όταν ήταν νεότερος το metaverse από έργα επιστημονικής φαντασίας και λατρεύει το μυθιστόρημα “Ready Player One”, αντίγραφα του οποίου έλαβαν οι νεοσύλλεκτοι στο τμήμα του Oculus. Το να γίνει ήρωας στο «μετασύμπαν» τροφοδοτεί τις φιλοδοξίες του, όπως τα διαστημικά ταξίδια τρέφουν εκείνες του Μπέζος και του Μασκ», γράφει ο Μπράιαν Μέρτσαντ.
Η αναζήτηση της επόμενης μεγάλης ιδέας
Αλλά, όπως λέει, υπάρχει κι ένας τρίτος λόγος που ο Ζούκερμπεργκ στράφηκε στο Meta. «Η αλήθεια είναι ότι ολόκληρη η Silicon Valley, όχι μόνον το Facebook, αναζητεί απεγνωσμένα την μεγάλη καινούρια ιδέα (…) Ο κλάδος χρειάζεται ένα νέο πλαίσιο, μια νέα συσκευή, όχι απλώς ένα προϊόν ή μια υπηρεσία ή έναν νέο τομέα, για επιχειρηματικές συμφωνίες. Χρειάζεται μια νέα ιδέα και το metaverse είναι ό,τι ακριβώς χρειάζεταιι. Η τεχνητή νοημοσύνη το κάνει εν μέρει, με τον πυρετό του χρυσού για λογισμικό που βασίζεται σε νευρωνικά δίκτυα, αλλά ακόμα κι αυτό είναι κάπως εξειδικευμένο. Τα NFT και η αγορά κρυπτονομισμάτων είναι πολύ αδιαφανή και ασταθή για τους περισσότερους. Αλλά αυτή η υπόσχεση, όπως τη βλέπουν οι εταιρείες τεχνολογίας, είναι εύκολο να γίνει αντιληπτή. Μπορεί να νιώθουμε ότι περνάμε πολλή ώρα στα τηλέφωνά μας, ότι αφιερώνουμε ήδη πολύ χρόνο στις οθόνες μας, αλλά η αλήθεια είναι ότι έχουμε πολύ περισσότερο χρόνο να ξοδέψουμε στις πλατφόρμες μας. Αν είχαμε οθόνες πάνω από τα μάτια μας, θα μπορούσαμε να είμαστε αιχμάλωτοι καταναλωτές περιεχομένου και διαφήμισης κυριολεκτικά όλη την ώρα. Κι όχι μόνον αυτό, αλλά αν το metaverse γινόταν mainstream, θα απαιτούσε επίσης μια ολόκληρη σειρά από νέο υλικό και εφαρμογές που παράγουν κέρδη» σημειώνει το άρθρο.
Και καταλήγει: «Με το Facebook να προσπαθεί απεγνωσμένα να αλλάξει τους όρους του παιχνιδιού, τον Ζούκερμπεργκ να προσπαθεί να επιβεβαιωθεί ως κάτι περισσότερο από διαχειριστή μιας ιδιαίτερα τοξικής μετάδοσης και αναπαραγωγής επετηρίδων και τις συνθήκες να είναι ώριμες για να ρίξει ο κλάδος λεφτά στα κομμάτια που είναι απαραίτητα για την οικοδόμηση του metaverse, δεν αποκλείεται τελικά να πετύχουν τους στόχους τους για ένα δυστοπικό μετασύμπαν».
