Σκέψου το σώμα σου σαν μία κινητή μονάδα ενέργειας, έναν κινητήρα που θέλει τα σωστά καύσιμα για να λειτουργήσει καλά. Αν του βάλεις χαμηλής ποιότητας, τα προβλήματα δεν θα αργήσουν να φανούν.
Το ίδιο συμβαίνει και με τη διατροφή: το τι και πώς τρως επηρεάζει άμεσα την ενέργειά σου, τη διάθεσή σου, την απόδοσή σου σε καθημερινές ασχολίες ή πιο έντονες δραστηριότητες. Γιατί όμως συμβαίνει αυτό και τι μπορείς να κάνεις για να σε… φροντίσεις;
1. Πηγή ενέργειας
Πρώτον (και κυριότερον): το φαγητό είναι το καύσιμο του οργανισμού σου. Οι υδατάνθρακες, οι πρωτεΐνες και τα λιπαρά παίζουν διαφορετικό ρόλο, αλλά όλα είναι εκεί για να σου δώσουν ενέργεια με τον έναν ή τον άλλο τρόπο. Οι υδατάνθρακες, ας πούμε, δίνουν γρήγορη ενέργεια ενώ οι πρωτεΐνες βοηθούν στην αποκατάσταση και στη διατήρηση των μυών, αλλά και στη σταθερότητα της απόδοσης.
Πρακτικό tip: Ψάχνεις υγιεινά σνακ για το απόγευμα ή ιδέες για πρωινό; Βάλε κάποιον συνδυασμό των βασικών στοιχείων στη διατροφή σου, π.χ. βρώμη (υδατάνθρακες) + λίγα αμύγδαλα (λιπαρά & πρωτεΐνη) + ένα φρούτο, που θα σου χαρίσουν ενέργεια για πολλή ώρα.
2. Σταθερότητα σακχάρου στο αίμα
Η ενέργειά σου δεν αφορά μόνο πόσο τρως, αλλά πώς τρως. Όταν το αίμα σου έχει συχνά ups and downs στο σάκχαρο, αισθάνεσαι κόπωση ή έλλειψη συγκέντρωσης. Τα τρόφιμα με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη (π.χ. όσπρια, φρούτα, ολικής άλεσης προϊόντα) βοηθούν στο να έχεις πιο “σταθερό” ενεργειακό επίπεδο.
Πρακτικό tip: Απόφυγε τα εξαιρετικά επεξεργασμένα σνακ που όσο γρήγορα σου δίνουν ενέργεια άλλο τόσο “σε ρίχνουν”. Αντ’ αυτού βάλε στο πλάνο σου σνακ όπως γιαούρτι με φρούτα ή ένα σάντουιτς με ψωμί ολικής + αβοκάντο.
3. Αποφυγή υπερβολών
Ναι, το burger με τις πατάτες είναι νοστιμότατο. Αλλά αν θέλεις να “αντέξει” το σώμα σου, να κινείται, να ανταποκρίνεται… το να φας κάτι πολύ λιπαρό, βαρύ και “γεμάτο” μπορεί να δυσκολέψει τα πράγματα. Γιατί; Η πέψη απαιτεί ενέργεια και ο οργανισμός επικεντρώνεται σε αυτήν αντί να κινείται άνετα.
Πρακτικό tip: Σε μέρα που ξέρεις ότι θα χρειαστείς ενέργεια (π.χ. δουλειά, αθλητισμός) κράτα το γεύμα “ήπιο”: πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, λίγα καλά λιπαρά – θα δεις αμέσως διαφορά.
4. Ενυδάτωση
Δεν υπάρχει άρθρο εκεί έξω που να μιλάει για υγιεινή διατροφή και να μην αναφέρει το νερό. Ε κάποιος λόγος θα υπάρχει, δεν νομίζεις; Η ενυδάτωση επηρεάζει τον τρόπο που λειτουργεί ο οργανισμός, όπως τη μεταφορά θρεπτικών ουσιών, τη ρύθμιση της θερμοκρασίας, τη συγκέντρωση.
Πρακτικό tip: Κράτα δίπλα σου ένα ποτήρι ή ένα μπουκάλι νερό και προσπάθησε να πίνεις σταθερά, όχι μόνο όταν αισθανθείς “δίψα” (που είναι ήδη σήμα ότι υπάρχει έλλειψη).
5. Μικρά και συχνά γεύματα
Όταν περιμένεις πάρα πολλές ώρες χωρίς φαγητό, το σώμα “κατεβάζει στροφές”. Η ιδέα των μικρών και συχνών γευμάτων (ή σνακ) σου επιτρέπει να διατηρείς καλό επίπεδο ενέργειας, να αποφεύγεις τις “βουτιές” και ταυτόχρονα υποστηρίζει και τη συγκέντρωση.
Πρακτικό tip: Αν η μέρα σου είναι φορτωμένη, διάλεξε 1-2 υγιεινά σνακ μεταξύ των γευμάτων: π.χ. ένα φρούτο + λίγους ξηρούς καρπούς, ή ένα τοστάκι με τυρί + λαχανικά.
6. Βιταμίνες και μέταλλα
Δεν είναι μόνο τα “μακροθρεπτικά” που μετράνε (υδατάνθρακες/πρωτεΐνη/λιπαρά). Ο σίδηρος, το μαγνήσιο, οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β συμμετέχουν σε διεργασίες παραγωγής ενέργειας σε κυτταρικό επίπεδο. Όταν λείπουν, η απόδοση μπορεί να πέσει.
Πρακτικό tip: Πρόσθεσε στο πιάτο σου ποικιλία χρωμάτων και μην παραμελείς τρόφιμα όπως όσπρια και ξηρούς καρπούς. Κι αν σε κάποια βιταμίνη έχεις έλλειψη, μίλα με την/τον γιατρό σου για τα απαραίτητα συμπληρώματα διατροφής.
7. Ψυχολογική διάσταση
Το φαγητό δεν είναι μόνο βιοχημεία. Η διάθεση, η ψυχολογία, η ενέργεια έχουν πολύ μεγάλη σημασία. Όταν τρως με χαρά, όταν απολαμβάνεις το γεύμα, όταν δεν αισθάνεσαι ένοχος/η μετά, βοηθάς το σώμα σου να ενεργοποιηθεί πιο εύκολα. Οποιαδήποτε “φασαρία” γύρω από το φαγητό (άγχος, δίαιτα, παραλείψεις) μπορεί να σε ρίξει πιο κάτω.
Πρακτικό tip: Κάνε ένα “μικρό τελετουργικό” όταν τρως. Καθαρό τραπέζι, χωρίς εκνευρισμό, χωρίς να τρως γρήγορα ή με την τηλεόραση ανοιχτή. Έτσι βοηθάς τον εαυτό σου να χαλαρώσει και να τα “χωνέψει” όλα καλύτερα.
Η ενέργεια εξαρτάται από το τι τρως, πώς το τρως και πότε το τρως και η διατροφή σου είναι εκεί για να νιώθεις καλά, να αποδίδεις, να έχεις ζωντάνια. Μην το ξεχνάς αυτό!
