Γράφει η Ελευθερία Νιβουρλή, Διευθύντρια του 1ου Πειραματικού Δημοτικού Σχολείου Πύργου
Τα τελευταία χρόνια καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε στην σχολική καθημερινότητα πολλά περιστατικά σχολικού εκφοβισμού τα οποία δυστυχώς κάθε χρόνο γίνονται σοβαρότερα και ενώ παρατηρούνταν στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση, δυστυχώς τώρα καλούμαστε και στην πρωτοβάθμια να αντιμετωπίσουμε πολύ σοβαρά περιστατικά.
Είναι πολλές οι αιτίες, είναι πολλά τα γιατί, ένα όμως μεγάλο γιατί κυριαρχεί, η οικογένεια. Τα παιδιά μας, μιμούνται συμπεριφορές. Τα παιδιά μας, κουβαλούν μια προίκα μαζί τους ερχόμενοι στο σχολείο. Όμως δε θα μιλήσω γι αυτό το θέμα, για το οποίο έχουν ειπωθεί πολλά, έχουν γίνει επίσης πολλά σε επίπεδο σχολείου και πρόληψης, προκειμένου να εκλείψουν συμπεριφορές που χαρακτηρίζονται ως bullying. Υπάρχουν προϋποθέσεις για να χαρακτηριστούν έτσι.
Θα σταθώ σε μια άλλη μορφή bullying που καλούμαστε οι εκπαιδευτικοί να αντιμετωπίσουμε και μάλιστα μόνοι μας καθώς δεν μας παρέχεται κάποιου τύπου νομική προστασία σε επίπεδο,είτε σχολικής μονάδας, είτε σε επίπεδο γραφείου πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης που ανήκει το κάθε σχολείο.
Αντίθετα είμαστε και σ΄αυτό υπόλογοι για τις απαιτήσεις των γονέων με μορφή εξώδικων, οι οποίες μπορεί να σε οδηγήσουν στα γραφεία των δικηγόρων απλά και μόνο επειδή τους ζητάς να ακολουθήσουν τον κανονισμό του σχολείου!
Ο «πόλεμος» στην τάξη δεν είναι πάντα ανάμεσα σε μαθητές.
Υπάρχει και το Γονεϊκό bullying – Όταν οι γονείς στρέφουν την πίεση στους εκπαιδευτικούς:
Συχνά, όταν μιλάμε για «πόλεμο» στην τάξη, το μυαλό μας πηγαίνει σε συγκρούσεις ανάμεσα στους μαθητές: φαινόμενα εκφοβισμού, ανταγωνισμού, λεκτικών ή σωματικών συγκρούσεων. Ωστόσο, υπάρχει μια λιγότερο ορατή, αλλά εξίσου σοβαρή διάσταση του προβλήματος: η πίεση που ασκούν ορισμένοι γονείς στους εκπαιδευτικούς, με τρόπους που συχνά αγγίζουν τα όρια του εκφοβισμού (bullying).
Η μορφή του «γονεϊκού bullying»
Το γονεϊκό bullying εκδηλώνεται με διάφορους τρόπους:
- Υπερβολικές απαιτήσεις και συνεχείς παρεμβάσεις στη διδακτική διαδικασία.
- Αμφισβήτηση της επαγγελματικής επάρκειας του εκπαιδευτικού.
- Επικριτικά σχόλια ή δημόσια απαξίωση του έργου του δασκάλου, συχνά μπροστά σε άλλα μέλη της σχολικής κοινότητας.
- Επίμονες πιέσεις για εύνοιες, υψηλότερη βαθμολογία ή ειδική μεταχείριση.
- Χρήση απειλών ή καταγγελιών με στόχο τον εκφοβισμό και την υποταγή.
Οι συνέπειες αφήνουν τα σημάδια τους.
Η πίεση αυτή δημιουργεί ένα κλίμα ανασφάλειας και απογοήτευσης στους εκπαιδευτικούς. Η επαγγελματική τους ταυτότητα κλονίζεται, η ψυχική τους ανθεκτικότητα δοκιμάζεται, και το έργο τους δυσχεραίνεται. Όταν ο δάσκαλος νιώθει διαρκώς υπό αμφισβήτηση ή φόβο, η παιδαγωγική σχέση με τα παιδιά διαταράσσεται. Μακροπρόθεσμα, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε επαγγελματική εξουθένωση (burnout), απώλεια κινήτρων και τελικά σε υποβάθμιση της ποιότητας της διδασκαλίας.
Γιατί συμβαίνει όμως;
Οι λόγοι πίσω από το γονεϊκό bullying είναι πολλοί:
- Υπερπροστατευτικότητα: Οι γονείς, φοβούμενοι για την πρόοδο και το μέλλον των παιδιών τους, ασκούν υπερβολική πίεση στο σχολείο.
- Έλλειψη εμπιστοσύνης στους θεσμούς: Μια γενικότερη δυσπιστία απέναντι στην εκπαίδευση και στους εκπαιδευτικούς οδηγεί σε αμφισβήτηση κάθε απόφασης.
- Προβολή προσωπικών άγχων: Οι γονείς, μεταφέροντας δικά τους άγχη και ανασφάλειες, χρησιμοποιούν τον δάσκαλο ως «εύκολο στόχο».
- Κοινωνική νοοτροπία: Σε μια κοινωνία που συχνά απαξιώνει τον ρόλο του εκπαιδευτικού, ενισχύεται η αίσθηση ότι ο δάσκαλος είναι «υπόλογος» και όχι συνεργάτης.
Τι μπορεί να γίνει ώστε να μην είμαστε στην απέναντι όχθη;
Η αντιμετώπιση του γονεϊκού bullying απαιτεί συλλογική προσέγγιση:
- Θέσπιση σαφών ορίων στην επικοινωνία σχολείου – οικογένειας, με σεβασμό και στις δύο πλευρές.
- Εκπαίδευση γονέων μέσα από σεμινάρια ή συναντήσεις για το ρόλο τους στη σχολική ζωή, με έμφαση στη συνεργασία και όχι στην αντιπαράθεση.
- Ενδυνάμωση εκπαιδευτικών, με κατάρτιση σε δεξιότητες διαχείρισης συγκρούσεων και υποστήριξη από τη διοίκηση του σχολείου.
- Συλλογικότητα: Οι εκπαιδευτικοί χρειάζεται να δρουν ως ομάδα, ώστε να μη μένει κανείς μόνος απέναντι σε πιέσεις ή επιθετικές συμπεριφορές.
- Κουλτούρα σεβασμού: Η κοινωνία οφείλει να ξαναδώσει κύρος στον ρόλο του δασκάλου, αναγνωρίζοντας την ευθύνη και τη σημασία του.
Ο «πόλεμος» στην τάξη δεν είναι πάντα ανάμεσα στα παιδιά. Συχνά, η πιο δύσκολη μάχη δίνεται σιωπηλά, ανάμεσα στους εκπαιδευτικούς και στην πίεση που ασκούν οι ίδιοι οι γονείς. Η εκπαίδευση, όμως, δεν μπορεί να ανθίσει μέσα σε περιβάλλον καχυποψίας και εκφοβισμού. Μόνο όταν γονείς και δάσκαλοι συνεργαστούν με αμοιβαίο σεβασμό και εμπιστοσύνη, θα μπορέσει η σχολική κοινότητα να γίνει πραγματικά χώρος μάθησης, ασφάλειας και προόδου για όλα τα παιδιά. Άλλωστε:
Βάστα Δάσκαλε!
