Ο εναλλακτικός τουρισμός μπορεί να γίνει μοχλός ανάπτυξης της περιοχής

-Όλο και περισσότεροι ταξιδιώτες επιζητούν αυθεντικές εμπειρίες και βιώματα στη φύση

Γράφει ο Χρήστος Βορλόκας

Οι παραδοσιακές μορφές τουρισμού, με την απλή διαμονή και τις τυπικές επισκέψεις σε αξιοθέατα, δείχνουν να έχουν κουράσει πολλούς ταξιδιώτες σε παγκόσμιο επίπεδο, ιδίως όταν γίνονται μαζικά και σε δημοφιλείς προορισμούς που «ασφυκτιούν» από το φαινόμενο του υπερτουρισμού. Η σύγχρονη τάση, λοιπόν, στρέφεται προς τον εναλλακτικό τουρισμό, που προσφέρει αυθεντικές εμπειρίες, επαφή με τη φύση και μια βαθύτερη σύνδεση με τον τόπο και τους ανθρώπους του.

Η Ηλεία, με το πλούσιο φυσικό της κάλλος και την ιστορική της κληρονομιά, είναι ιδανικός τόπος για την ανάπτυξη τέτοιων μορφών τουρισμού. Ο εναλλακτικός τουρισμός στην Ηλεία άρχισε να κάνει τα πρώτα του δειλά βήματα πριν από μια εικοσαετία περίπου, στην αρχή ως αγροτουρισμός και ως περιηγητικός τουρισμός περιορισμένου εύρους. Η εξέλιξή του ωστόσο δεν είχε την αναμενόμενη δυναμική.

Ο αγροτουρισμός βέβαια είναι μια πολύ ελκυστική επιλογή, αν τη διαχειριστεί κανείς με οργανωτικό πνεύμα και μεράκι. Η περιοχή της Ηλείας, έχοντας μια ισχυρή αγροτική παράδοση, με ελαιώνες, αμπελώνες και καλλιέργειες, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί «παράδεισος» του αγροτουρισμού. Οι επισκέπτες θα μπορούσαν να συμμετάσχουν στη συγκομιδή της ελιάς, στην παραγωγή κρασιού ή να μάθουν παραδοσιακές συνταγές μαγειρικής, κάτι που μέχρις ενός βαθμού γίνεται και σήμερα, όμως σε περιορισμένη κλίμακα. Αυτό δεν προάγει μόνο την τοπική παραγωγή, αλλά προσφέρει και μια μοναδική, βιωματική εμπειρία που μπορεί να προσελκύσει περισσότερους αγροτουρίστες στο μέλλον, με την προϋπόθεση όμως ότι θα υπάρξουν και οι ανάλογες προωθητικές ενέργειες, τόσο από τους ενδιαφερόμενους όσο και από την Πολιτεία και την τοπική αυτοδιοίκηση.

Με «αιχμή» τη γεύση

Σε διάφορες περιοχές της Ηλείας έχουν δημιουργηθεί τα τελευταία χρόνια πολύ προσεγμένα κτήματα – προορισμοί αγροτουρισμού που ενσωματώνουν και γευσιγνωστικές εμπειρίες. Σ’ ένα απ’ αυτά, στο αγρόκτημα της οικογένειας Σπηλιοπούλου, λίγο έξω από την Αμαλιάδα, η παράδοση συναντά την καινοτομία. Ένας ιστορικός ελαιώνας του 1860, που είχε αφεθεί στην τύχη του για δεκαετίες, αναγεννήθηκε χάρη στο όραμα της Δήμητρας Σπηλιοπούλου, καθηγήτριας βιολογίας, απογόνου των πρώτων καλλιεργητών. Το 2013, αποφάσισε να τον μετατρέψει σε ένα πρότυπο βιολογικό κτήμα, δίνοντας νέα πνοή σε μια οικογενειακή παράδοση, με παραγωγή ενός εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου το οποίο ήδη έχει κατακτήσει τις διεθνείς αγορές.

Ο γιος της, Πέτρος Μπάκας, έφερε την εξειδίκευσή του ως σεφ και την αγάπη του για το ελαιόλαδο. Αφού εκπαιδεύτηκε στη γευσιγνωσία, δημιούργησε μια μοναδική εμπειρία για τους επισκέπτες: οργανώνει γευσιγνωσίες ελαιολάδου μέσα στον ίδιο τον ελαιώνα. Η διαδικασία ξεκινά με μια αυστηρή δοκιμή του ελαιολάδου σε ειδικά ποτήρια και ολοκληρώνεται με γευστικά πιάτα που αναδεικνύουν τη μοναδική του γεύση, όπως γραβιέρα με φράουλες και σπιτικό ψωμί. Η εμπειρία αυτή δεν είναι απλώς μια δοκιμή, αλλά ένα ταξίδι στον πολιτισμό και τη γεύση του αυθεντικού ελληνικού ελαιολάδου. Η οικογένεια Σπηλιοπούλου προσφέρει στους επισκέπτες έναν ποιοτικό τρόπο ζωής, αποδεικνύοντας ότι η παράδοση και η βιωσιμότητα μπορούν να συνυπάρξουν αρμονικά.

Όμως η τοπική γαστρονομία ευρύτερα μπορεί να αποτελέσει την αιχμή για προσέλκυση περισσότερων επισκεπτών. Το κίνητρο της αγνότητας των τοπικών προϊόντων, με δεδομένη την διάδοση της μεσογειακής διατροφής και την ευρύτερη τάση των ανθρώπων να τρέφονται υγιεινά, μπορεί να οδηγήσει σε περαιτέρω ανάπτυξη αυτό το πολύ ενδιαφέρον είδος τουρισμού

Φυσιολατρικός – περιηγητικός τουρισμός

Σταθερά ανοδική πορεία εμφανίζει ο φυσιολατρικός – περιηγητικός τουρισμός στην Ηλεία. Το αδιαφιλονίκητο επίκεντρο αυτού του είδους είναι το εντυπωσιακό δρυοδάσος της Φολόης, ένα από τα σπανιότερα δάση πλατύφυλλων δρυών στην Ευρώπη. Είναι ένα μαγευτικό μέρος για πεζοπορία, ποδηλασία βουνού, ακόμα και για ιππασία, μέσα σε ένα τοπίο που μοιάζει βγαλμένο από παραμύθι. Πολύ κοντά οι εντυπωσιακοί καταρράκτες της Νεμούτας προσελκύουν διαρκώς όλο και περισσότερους φυσιολάτρες, ενώ και ολόκληρη η ορεινή διαδρομή στη Δίβρη και στις παρυφές του Ερυμάνθου θα μπορούσαν να γίνουν το ιδανικό πεδίο εξορμήσεων για επισκέπτες που αναζητούν στη φύση μια ευεργετική αποφόρτιση από τους έντονους ρυθμούς της πόλης. Μεγάλη σημασία ωστόσο έχει να προχωρήσει άμεσα η υλοποίηση των σχεδιασμών ανάπτυξης δικτύων μονοπατιών στην περιοχή, κάτι που θα προσδώσει οργανωτική πνοή σ’ αυτό το είδος τουρισμού.

Οι ποταμοί της Ηλείας, όπως ο Αλφειός, ο Πηνειός, ο Ερύμανθος, η Νέδα και ο Ενιπέας, προσφέρονται για ποικίλες δραστηριότητες όπως ράφτινγκ και καγιάκ (Αλφειός) προσφέροντας μια δόση αδρεναλίνης, καθώς και ήπιες δραστηριότητες όπως πεζοπορία, ψάρεμα αλλά και μπάνιο, μέσα σε ένα καταπράσινο τοπίο. Τέλος, οι ατελείωτες αμμουδιές της Ηλείας, από τον Καϊάφα μέχρι την Κυλλήνη, είναι ιδανικές για χαλάρωση, αλλά και για θαλάσσιες δραστηριότητες, ενώ αποτελούν προστατευόμενα μέρη για τις χελώνες Caretta Caretta. Δεν πρέπει άλλωστε να ξεχνάμε ότι ο φυσιολατρικός τουρισμός στην Ηλεία προάγει την περιβαλλοντική συνείδηση και αναδεικνύει την ανεκτίμητη φυσική κληρονομιά της περιοχής.

Πρόκληση ο καταδυτικός τουρισμός

Για αρκετές ακτές της Ηλείας ο καταδυτικός τουρισμός θα μπορούσε να αποτελέσει μια αναπτυσσόμενη μορφή εναλλακτικού τουρισμού με σημαντικά οφέλη για την περιοχή, τόσο σε οικονομικό όσο και σε περιβαλλοντικό επίπεδο. Μετά μάλιστα και τη θέσπιση του Θαλάσσιου Πάρκου Ιονίου, ο δρόμος για ανάπτυξη καταδυτικού τουρισμού στην Ηλεία ανοίγει διάπλατα. Πρόκειται για μια δραστηριότητα που προσελκύει ένα ποιοτικό κοινό με υψηλότερο εισόδημα, καθώς οι καταδύσεις είναι ένα χόμπι που απαιτεί εξειδικευμένο εξοπλισμό και υπηρεσίες. Ολόκληρη η περιοχή από το Κατάκολο μέχρι τη Σκαφιδιά αποτελεί πραγματικό παράδεισο για καταδύσεις, με πιο ενδιαφέρον σημείο την αρχαία Φειά, όπου ο βυθός είναι διάσπαρτος από αρχαιότητες.

Η ανάπτυξη του καταδυτικού τουρισμού μπορεί να συνεισφέρει στην τοπική οικονομία δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας για εκπαιδευτές, οδηγούς και οτιδήποτε συναφές. Επιπλέον, μπορεί να αυξήσει τα έσοδα από τη διαμονή, την εστίαση και το εμπόριο, καθώς οι δύτες συνήθως παρατείνουν τη διαμονή τους για να εξερευνήσουν περισσότερα σημεία.

Ένα από τα σημαντικότερα οφέλη είναι η επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου, αφού οι καταδύσεις μπορούν να πραγματοποιούνται σχεδόν όλο τον χρόνο, ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες. Αυτό εξομαλύνει τη ζήτηση και ενισχύει την οικονομική βιωσιμότητα των τοπικών επιχειρήσεων.

Τέλος, ο καταδυτικός τουρισμός μπορεί να συμβάλει στην προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Η δημιουργία υποβρύχιων πάρκων και επισκέψιμων ναυαγίων μπορεί να γίνει πόλος έλξης, ενώ ταυτόχρονα προστατεύει τη θαλάσσια ζωή. Οι ίδιοι οι δύτες, έχοντας άμεση επαφή με τον υποβρύχιο κόσμο, γίνονται οι καλύτεροι πρεσβευτές για τη διαφύλαξη της θαλάσσιας κληρονομιάς.

Αναρριχητικός τουρισμός στα «σπάργανα»

Τα τελευταία χρόνια στον Καϊάφα έχει αρχίσει να αναδύεται ο αναρριχητικός τουρισμός, με επίκεντρο το βραχώδες βουνό του Λαπίθα. Όπως αναφέρει ο Βάνιας – Γιάννης Μαυρόπουλος, προπονητής αναρρίχησης βράχου και ένας από τους σαράντα περίπου Έλληνες οδηγούς βουνού, ο άνθρωπος που έχει δημιουργήσει από το 2009 το πεδίο αναρρίχησης στον Καϊάφα και τον αντίστοιχο σύλλογο, η δραστηριότητα αυτή παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Οι αναρριχητές, παράλληλα με το χόμπι τους, ξοδεύουν χρήματα σε διαμονή, εστίαση, αγορά τοπικών προϊόντων και υπηρεσίες, κάτι που δημιουργεί έσοδα για τις μικρές και οικογενειακές επιχειρήσεις, στηρίζοντας την οικονομία της περιοχής.

«Ο Καϊάφας δεν μπορεί να συναγωνιστεί το Λεωνίδιο που ως αναρριχητικός προορισμός συγκεντρώνει 10.000 αναρριχητές, μπορεί όμως να γίνει ένας ενδιάμεσος σταθμός με στόχο τους χίλιους αναρριχητές ετησίως, ενδεχομένως και περισσότερους», αναφέρει ο κ. Μαυρόπουλος, ο οποίος είχε κάνει στο πρόσφατο παρελθόν και αγώνες στον Καϊάφα με ικανοποιητική συμμετοχή.

Σε αντίθεση με τον παραδοσιακό τουρισμό που συχνά περιορίζεται στους καλοκαιρινούς μήνες, η αναρρίχηση μπορεί να γίνεται όλο τον χρόνο, ιδίως την άνοιξη και το φθινόπωρο. Πολλοί διερχόμενοι τουρίστες βλέποντας τις δραστηριότητες αναρρίχησης, σταματούν και επιχειρούν κι αυτοί να αναρριχηθούν στα βράχια του Λαπίθα. Μπορεί δε να συνδυαστεί και με ιαματικά λουτρά αλλά και βόλτες στις ομορφιές της περιοχής, καθώς, οι επισκέπτες μπορούν να απολαύσουν πεζοπορία στα μονοπάτια γύρω από τη λίμνη ή να κάνουν κανό, θαυμάζοντας την πλούσια χλωρίδα και πανίδα.