Οι τραγικές συνέπειες των φονικών πυρκαγιών του 2007 εξακολουθούν να ‘στοιχιώνουν” τον τόπο και να φρενάρουν την οικονομική ανάπτυξη του νομού

13 χρόνια συμπληρώνονται φέτος από τις φονικες πυρκαγιές στην Ηλεία, από την “μαύρη” εκείνη Παρασκευή της 24ης Αυγούστου του 2007 όπου η πολύπαθη Ηλεία βίωσε την μεγαλύτερη ίσως τραγωδία στην ιστορία της, μια ασυλληπτη  εθνική τραγωδία για την χώρα μας. Εκείνος ο καταραμένος Αύγουστος που “πλήγωσε” ανεπανόρθωτα την Ηλεία, που πλήγωσε την ψυχή μας, τη ζωή μας, που πάντα θα συνεχίσει να μας πληγώνει όσα χρόνια κι αν περάσουν. Το καλοκαίρι εκείνο θα μείνει στην ιστορία ως «το καλοκαίρι που κάηκε η χώρα».

Ένα  από τα ομορφότερα και πιο εύφορα μέρη της Ελλάδας, παραδίδονταν στις φλόγες. Σαράντα τέσσερις νεκροί, οι 26 από την Αρτέμιδα και τη Μάκιστο,  το βαρύτερο τίμημα που πλήρωσε ο τόπος! 1500 περίπου καμένα σπίτια, 1 εκατομμύριο στρέμματα καμένης γης, περισσότεροι από 6.000 άνθρωποι θα μείνουν άστεγοι. Σχεδόν 4,5 εκατ. ελαιόδεντρα θα γίνουν στάχτη και μαζί τους περισσότερα από 60.000 ζώα. Χιλιάδες άνθρωποι σε απόγνωση. Το συνολικό κόστος της καταστροφής θα αποτιμηθεί σε περισσότερα από 3,5 δισ. ευρώ. Ο νομός Ηλείας θα βρεθεί στην κορυφή της λίστας των περισσότερο πληγέντων νομών και θα ακολουθήσουν οι Αττική (φωτιές Πάρνηθας και Υμηττού), Λακωνία, Μεσσηνία, Αρκαδία, Κορινθία, Εύβοια.

Στάχτες, πόνος, φόβος,  εκκωφαντική σιωπή και αγανάκτηση για τη δικαίωση που δεν ήρθε, για όλους τους αθώους που χάθηκαν άδικα, για τις πληγές που παραμένουν ανοιχτές, για το ανύπαρκτο  αναπτυξιακό σχέδιο αποκατάστασης της Ηλείας που  μας “έταξαν” και ποτέ δεν έγνε, γιατί από τότε ο νομός μας  επί της ουσίας δεν μπόρεσε ποτέ να βρει τον βηματισμό του. Μια φονική πυρκαγιά που προκάλεσε τεράστια περιβαλλοντική επιβάρυνση και σημαντικές απώλειες περιουσιών, με την καταστροφή φυτικού και ζωικού κεφαλαίου αλλά και εκατοντάδων σπιτιών και επιχειρήσεων.

Σήμερα, 13 χρόνια μετά, η εικόνα των πυρόπληκτων περιοχών έχει αλλάξει. Τα  περισσότερα σπίτια ξαναχτίστηκαν, οι λόφοι πρασίνισαν, η φύση αναγεννήθκε  και η ζωή συνεχίζεται. Οι μνήμες όμως για όσους έζησαν εκείνες τις ημέρες, είναι ακόμα ζωντανές… σαν να μην πέρασε μια μέρα! Στη σκέψη μας στριφογυρνούν οι σπαρακτικές φωνές από τους συγγενείς των νεκρών, οι δραματικές εκκλήσεις για βοήθεια, τα ζωντανά που έτρεχαν να ξεφύγουν από τον πύρινο εφιάλτη. Τη συνείδησή μας θα στοιχειώνει πάντα η αγκαλιά της μάνας με τα 4 παιδιά της, της Αθανασίας Κάρτα- Παρασκευοπούλου  να περιμένουν όλοι μαζί το βέβαιο θάνατο στην στροφή της Αρτέμιδας όπου εγκλωβίστηκαν συνολικά 27 άνρθωποι, λίγο πριν το χωριό,  όπου θα τους φτάσουν οι φλόγες και θα τους κάψουν ζωντανούς.

Στις 26 Αυγούστου οι φωτιές που καίνε την Ηλεία θα περικυκλώσουν τον αρχαιολογικό χώρο της Αρχαίας Ολυμπίας. Από τον Νότο καίγονται η Ανδρίτσαινα, τα Κρέστενα, η περιοχή της Ζαχάρως, από τον Βορρά έρχεται ένα άλλο μέτωπο από το ορεινό χωριό Κλινδιά, το οποίο αφού πέρασε από Αγία Αννα, Γούμερο, Μουζάκι, Κουτσοχέρα, Καράτουλα, «σκάει» στην πεδιάδα της Ολυμπίας και συναντιέται με το μέτωπο του Νότου. Μαζί, ξεπερνούν τα 60 χιλιόμετρα σε μήκος. Αν ανατρέξει κανείς στα βίντεο των τηλεοπτικών ανταποκρίσεων της εποχής, θα ακούσει τις αγωνιώδεις εκκλήσεις των πυροσβεστών προς το συντονιστικό κέντρο να σταλούν ενισχύσεις ώστε να μην μπει η φωτιά μέσα στην Αρχαία Ολυμπία. Οι τηλεοπτικές εικόνες θα δείξουν απεγνωσμένους εποχικούς πυροσβέστες να προσπαθούν να ανοίξουν τους κρουνούς μέσα στον αρχαιολογικό χώρο και αυτοί να μη δουλεύουν.

Περισσότερες από 15 χώρες (Ισπανία, Ιταλία, Ισραήλ, Γαλλία, Ελβετία, Ρωσία, Τουρκία, Σουηδία, Γερμανία κ.ά.) ανταποκρίνονται στο κάλεσμα της Ελλάδας για βοήθεια και στέλνουν πυροσβεστικές δυνάμεις, κυρίως αεροπλάνα και ελικόπτερα.

Τα “τριχίλιαρα” που ήρθαν να κατευνάσουν τη λαϊκή οργή!

Η συχνότητα των πυρκαγιών και τα αλλεπάλληλα μέτωπα σε διαφορετικά σημεία της χώρας φουντώνουν εκτός από τις φλόγες και τη συνωμοσιολογία και πλέον γίνεται λόγος για οργανωμένο σχέδιο εμπρησμών.

Οι παροχές που μοιράζει… αφειδώς η κυβέρνηση της ΝΔ τις επόμενες μέρες (3.000 ευρώ σε όποιον έκανε μια απλή δήλωση πως είναι πυρόπληκτος, χωρίς κανέναν έλεγχο) είναι προφανές πως δίνονται για να καταλαγιάσει η λαϊκή κατακραυγή.  Από όλα τα μέρη της Ελλάδας, κατέβαιναν άνθρωποι που δεν είχαν καμία σχέση με τον νομό για να πάρουν το “τριχίλιαρο”, ενώ χαρακτηριστική είναι η εικόνα που έχει μείνει χαραγμένη στην μνήμη μας, απο ΄ην κεντρική πλατεία του Πύργου που έχει μετατραπεί σε ένα τεράστιο “τσαντήρι”, με εκατοντάδες ρομά από όλη τη χώρα να κατασκηνώνουν έξω από την εθνική τράπεζα!! Πολλά βεβαίως από αυτά τα τριχίλιαρα όταν “κόπασε” ελαφρώς η οργή, επέστρεψαν μετά από έλεγχο στα ταμεία του κράτους από τους χιλιάδες μη δικαιούχους που έσπευσαν να εκμεταλλευτούν το χάος που επικρατούσε!

Η κυβέρνηση Καραμανλή αμέσως μετά τις πυρκαγιές βρίσκεται  σε αδιέξοδο. Την επόμενη μέρα της ανείπωτης τραγωδίας στην Ηλεία, στις 25 Αυγούστου, ο πρωθυπουργός προβαίνει σε διάγγελμα προς τον ελληνικό λαό, κηρύσσοντας τη χώρα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, αφού πλέον καιγόταν η μισή Ελλάδα, ενώ παράλληλα ανακοινώνει τα πρώτα μέτρα ανακούφισης και την ίδρυση του Ταμείου Αρωγής που θα μείνει γνωστό στη συνέχεια ως Ταμείο Μολυβιάτη. Συσκέψεις επί συσκέψεων στην Ηλεία παρόντος του Πρωθυπουργού και δεκάδεων υπουργών, πολλές εξαγγελίες, πολλά “δάκρυα” και ελάχιστα έργα στην πορεία των χρόνων που ακολούθησαν.

Το περιβόητο ειδικό αναπτυξιακό σχέδιο που ακόμα περιμένουμε, τα λεφτά του Ταμείου Μολυβιάτη και όσα δεν έγιναν!!

Το περιβόητο αναπτυξιακό σχέδιο για την Ηλεία, παρέμεινε στα συρτάρια και σε κάθε εκλογική αναμέτρηση γινόταν… προεκλογικό υλικό μέχρι που οι πυρκαγιές “ξεθώριασαν” με τα χρόνια! Το δε Ταμείο Μολυβιάτη γνώρισε πολλές “σκοτεινές διαδρομές” , πολλά από τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν από δωρεές για τους πληγέντες Ηλείους δεν έφτασαν ποτέ στον προορισμό τους και παραμένουν αναπάντητα ακόμα και σήμερα τα ερωτηματικά για το “πού πήγαν τα λεφτά”! Αποδεδειγμένα δε διατέθηκαν και δεν αξιοποιήθηκαν για τον τόπο μας και τους ανθρώπους του.Ένα μέρος αυτών έφτασε μετά από χρόνια στην Ηλεία για να κατευνάσει την λαϊκή οργή, διανεμήθηκε με την μορφή μικρών έργων κυρίως αντιπλημμυρικών, αναπλάσεων κλπ σε δήμους του νομού και ακόμα και τώρα, 13 χρόνια μετά κάποια εξ αυτών δεν έχουν ακόμα ολοκληρωθεί.

-Τα μεγάλα αναπτυξιακά έργα , όπως ο νέος αυτοκινητόδρομος Πάτρα-Πύργος , λιμνάζουν και κωλυσιεργούν, όντας θύματα αποφάσεων και μεθοδεύσεων που εξυπηρετούν όλους τους άλλους πλην της Ηλείας και των κατοίκων της. Και δυστυχώς όλα αυτά δεν είναι αυτονόητα. Η Ηλείοι μόνιμα εμπαίζονται, ακόμα και για το πιο αυτονόητο αναπτυξιακό έργο για τον νομό, τον αιματοβαμμένο δρόμο της Πατρών- Πύργου, που έγινε ξανά το “παιχνιδάκι” της ΝΔ και του υπουργού Υποδομών Κώστα Καραμανλή! Γιατί τούτον τον τόπο δεν τον στοιχειώνουν μόνο οι νεκροί των πυρκαγιών, αλλά και οι 200 περίπου νεκροί των τελευταίων χρόνων που έχασαν τη ζωή τους σε κάποιο χιλιόμετρο της Εθνικής οδού της Πατρών- Πύργου!

-Η ανάδειξη της υπεραξίας που λέγεται Αρχαία Ολυμπία, παραμένει στα χαρτιά. Τόνοι μελάνης έχουν χυθεί γι αυτό το θέμα, για το λίκνο του Πολιτισμού, για το περιβόητο «brand name», που όλοι οι κρατούντες εκμεταλλεύονται κάθε φορά και όπως τους βολεύει για να “ξελασπώνουν” το όνομα της χώρας μας, επικαλούμενοι τα ιδεώδη της Ολυμπίας!

-Και δεν είναι μόνο τα αναπ΄υξιακά έργα που δεν έγινα ποτέ. Οι συνέπειες της καταστροφικής πυρκαγιάς του 2007, είναι ορατές σε όλους. Τα πλημμυρικά φαινόμενα και οι κατολισθήσεις έχουν αυξηθεί. Ο πρωτογενής τομέας, λόγω της συρρίκνωσης των καλλιεργούμενων εκτάσεων και των προβλημάτων στην παραγωγή, έχει υποχωρήσει.Η περιβαλλοντική αποκατάσταση , με όρους αειφορίας, δεν προχώρησε όπως θα έπρεπε.

-Ωστόσο η νέα εθνική καταστροφή στο Μάτι Αττικής με τους 100 και πλέον νεκρούς, που ξύπνησε μνήμες Ηλείας, δημιουργεί νέα ερωτήματα και προβληματισμούς. Για ό,τι έπρεπε να είχε γίνει και ακόμα μπορεί να γίνει και στην Ηλεία στον τομέα της πρόληψης, στην αντιπυρική και αντιπλημμυρική θωράκιση του νομού, στο σχεδιασμό της αντιμετώπισης και διαχείρισης τέτοιων κρίσεων, βάσει ενός ολοκληρωμένου σχεδίου. Η Περιφέρεια και οι δήμοι, κάνουν βεβαίως την δική τους προσπάθεια με τους ελάχιστους πόρους που διαθέτουν, αλλά αυτό δεν φτάνει.

-Και μια ακόμα μεγάλη “πληγή” που άφησαν πίσω τους οι φονικές πυρκαγιές του 2007, είναι τα γνωστά “πυροδάνεια” που δόθηκαν τότε για να αντιμετωπίσουν εκατοντάδες πυρόπληκτες επιχειρήσεις τα οικονομικά τους προβλήματα και να σταθούν στα πόδια τους. 13 χρόνια μετά, καμία κυβέρνηση δεν έχει κατορθώσει να άρει την “ομηρία” των συγκεκριμένων επιχειρηματιών , που βρίσκονται στα “δίχτυα” των πυροδανείων καθώς η μεγάλη οικονομική κρίση τους έφερε μπροστά σε ένα νέο οικονομικό αδιέξοδο, οι συνέπειες του κορονοϊού σε ένα ακόμα εμγαλύτερο και τώρα δεν έχουν καν την δυνατότητα να ενταχθούν στα ευνοϊκά προγράμματα χρηματοδοτήσεων.

Ωστόσο, πέρα από τις διαπιστώσεις, όμως, η Ηλεία πρέπει να απαιτήσει και να διεκδικήσει από την Πολιτεία αυτά που δικαιούται. Να διαμορφώσει και να εφαρμόσει ένα ειδικό αναπτυξιακό σχέδιο αλλά και μέτρα που θα διασφαλίζουν ότι δεν θα ξαναζήσουμε ποτέ ξανά τον ίδιο εφιάλτη. Είναι ένα χρέος τιμής στην Ηλεία που δοκιμάστηκε, που  “πληγώθηκε” θανάσιμα  και θρήνησε…

Τριπλασιασμός πλημμυρών, πεντα-πλασιασμός κατολισθήσεων

Δεκατρία χρόνια μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές του 2007 στην Ηλεία, οι επιπτώσεις τους συνεχίζονται ακόμα, καθώς τα πλημμυρικά φαινόμενα και οι κατολισθήσεις έχουν πολλαπλασιαστεί εντυπωσιακά στην περιοχή.

Η διαπίστωση αυτή προκύπτει από έρευνα που πραγματοποίησαν Έλληνες επιστήμονες με τίτλο «Η επίδραση των μεγάλων δασικών πυρκαγιών στις πλημμύρες και τις κατολισθήσεις. Η περίπτωση των πυρκαγιών του 2007 στην Ηλεία, Ελλάδα».

Στην έρευνα εξετάζεται ο αριθμός των πλημμυρών και των κατολισθήσεων στην περιοχή πριν και μετά την εκδήλωση των πυρκαγιών και βασίστηκε σε παρατηρητικά στοιχεία που συλλέχθηκαν από διάφορες πηγές δεδομένων κατά την περίοδο 1989–2016.

Από την επεξεργασία τους διαπιστώθηκε ότι η πυρκαγιά του 2007 συνέβαλε στην αύξηση της μέσης συχνότητας εμφάνισης πλημμυρών κατά 3,3 φορές, ενώ η συχνότητα των κατολισθήσεων στην περιοχή έχει αυξηθεί κατά 5,6 φορές σε σχέση με το χρονικό διάστημα πριν από την πυρκαγιά.

Μάλιστα, η έρευνα υπολογίζει ότι ενώ πριν από το 2007 στην ευρύτερη περιοχή συνέβαινε κατά μέσο όρο 1 πλημμύρα ανά 1,6 έτος, μετά την πυρκαγιά συμβαίνει κατά μέσο όρο 1 πλημμύρα ανά περίπου 4 μήνες!

Με τη χρήση διαφόρων μεθοδολογιών τεκμηριώθηκε ότι η αύξηση, τόσο στις πλημμύρες όσο και στις κατολισθήσεις, δεν οφείλεται σε κάποιον άλλο παράγοντα (π.χ. αύξηση των βροχοπτώσεων, ανθρώπινο παράγοντα, μεταβολές στις χρήσεις γης κ.λπ.), αλλά αποκλειστικά στην πυρκαγιά του 2007.

Επιπλέον, οι περιοχές που επλήγησαν από πυρκαγιές καταγράφουν σημαντική αύξηση της εμφάνισης και των δύο φαινομένων, παρουσιάζοντας αξιοσημείωτα μεγαλύτερη αύξηση σε σύγκριση με τις γειτονικές περιοχές που δεν επηρεάστηκαν από τις πυρκαγιές. Η δε εξέταση της μηνιαίας εμφάνισης συμβάντων έδειξε αύξηση αυτών ακόμη και σε μήνες του έτους που η ένταση των βροχοπτώσεων παρουσίαζε μειούμενες τάσεις.