- Τι είναι τα «πυροδάνεια»;
Eίναι δάνεια προνοιακού χαρακτήρα, που δόθηκαν με την εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου σε πυρόπληκτες επιχειρήσεις της Ηλείας και άλλων πέντε νομών πανελλαδικά (Μεσσηνίας, Αρκαδίας, Λακωνίας, Εύβοιας και Αχαΐας), οι οποίες επλήγησαν από τις φονικές πυρκαγιές του 2007, προκειμένου να αμβλυνθούν οι επιπτώσεις των πυρκαγιών και να επιτευχθεί η οικονομική τους ανάκαμψη. Η εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου παρασχέθηκε σε ποσοστό 80% για το κεφάλαιο και τους τόκους των δανείων και αφορούσε στη ρύθμιση των, με ημερομηνία 25.08.2007, ληξιπρόθεσμων και μη οφειλών προς τα πιστωτικά ιδρύματα σε ένα νέο δάνειο 10ετούς διάρκειας, με 1η δόση καταβλητέα στις 30.06.2010 και μέχρι του ποσού των 20 εκατ. ευρώ ανά επιχείρηση, καθώς και στη χορήγηση νέων κεφαλαίων κίνησης 5ετούς διάρκειας, κατ’ ανώτατο ύψος μέχρι 35% του κύκλου εργασιών της επιχείρησης κατά το 2006, και μέχρι του ποσού των 90.000 ευρώ ανά επιχείρηση, με 1η δόση καταβλητέα στις 30.06.2010.
- Πόσο ήταν το συνολικό ύψος της κρατικής εγγύησης;
Σύμφωνα με απάντηση του ΥΠΟΙΚ, Χρ. Σταϊκούρα σε επίκαιρη ερώτηση στη Βουλή το 2014, παρασχέθηκε η εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου σε 8.868 επαγγελματίες και επιχειρήσεις. Το συνολικό ύψος της κρατικής εγγυητικής ευθύνης ανέρχεται στο ποσό των 727 εκατ. ευρώ. Για το πόσα από αυτά χορηγήθηκαν στην Ηλεία, δεν υπάρχει επίσημη πληροφόρηση παρά μόνο πρόχειρες εκτιμήσεις ότι είναι περίπου 250 με 300 εκατ. ευρώ.
- Ποιο είναι το πρόβλημα με τα «πυροδάνεια»;
Η οικονομική ζημιά που υπέστη η Ηλεία το 2007, σε συνδυασμό με την δεκαετή ελληνική οικονομική κρίση, που ενέσκηψε το 2010, δεν επέτρεψε στους δανειολήπτες να ανταποκριθούν στην έγκαιρη αποπληρωμή τους, αφού η δραματική πτώση του τζίρου, η απότομη αύξηση των φόρων, οι περικοπές σε μισθούς και συντάξεις και η εκτόξευση της ανεργίας διαμόρφωσαν τρομακτική εικόνα στην ηλειακή οικονομία.
- Όλα τα τραπεζικά δάνεια «κοκκίνισαν», γιατί στεκόμαστε στα «πυροδάνεια»;
Οι τράπεζες επέδειξαν ελαστικότητα προς όσους είχαν «κόκκινα» δάνεια χωρίς κρατική εγγύηση, προκειμένου να εισπράξουν μέρος της οφειλής μέσα σε πλαίσιο εφικτό με βάση τις επικρατούσες οικονομικές συνθήκες. Επιμήκυναν τον χρόνο αποπληρωμής, μείωσαν τη μηνιαία δόση και «κούρεψαν» τόκους. Δεν έκαναν όμως το ίδιο σε δάνεια με την εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου, διότι γνώριζαν εκ των προτέρων ότι δεν θα χάσουν τα οφειλόμενα εφόσον επιδιώξουν την κατάπτωση της εγγύησης. Για τον λόγο αυτό, αρνούνται μέχρι και σήμερα τις ευνοϊκές ρυθμίσεις, απαιτώντας άμεση καταβολή του συνόλου της οφειλής, με συνέπεια οι δανειολήπτες να έχουν «κόκκινα» δάνεια χωρίς να ευθύνονται αποκλειστικά οι ίδιοι. Όπως ανέφερε ο αντιπρόεδρος του ΕΒΕ Ηλείας, Κώστας Λεβέντης, «το πλεονέκτημα μετατράπηκε σε θηλιά για τους δανειολήπτες».
- Ποιες είναι οι επιπτώσεις όσων έχουν σήμερα «κόκκινα πυροδάνεια»;
Πέραν του ότι κινδυνεύουν διαρκώς με κατάσχεση των περιουσιακών τους στοιχείων και με παύση λειτουργίας της επιχείρησης αν η τράπεζα απαιτήσει άμεσα την οφειλή, δεν μπορούν σήμερα να αντλήσουν ρευστότητα από τα χρηματοδοτικά προγράμματα που υλοποιούνται λόγω κορονοϊού. Δεν μπορούν να ενταχθούν στο πρόγραμμα επιδότησης δανείου, λόγω ασυμβατότητας με το ενωσιακό δίκαιο, και δεν μπορούν να ενταχθούν σε κανένα πρόγραμμα του ΤΕΠΙΧ επειδή δεν είναι δανειακά ενήμεροι με ευθύνη των τραπεζών.
- Τι έκαναν οι κυβερνήσεις Γ. Παπανδρέου και Λ. Παπαδήμου;
Ύστερα από διαρκείς οχλήσεις και παρεμβάσεις του ΕΒΕ Ηλείας, από το 2010, προτού ακόμα καταβληθεί η πρώτη δόση από δάνεια του 2007, θεσπίστηκαν μια σειρά από νέες ρυθμίσεις με στόχο την περαιτέρω αρωγή των δανειοληπτών. Με τον Ν. 3816/2010, ορίστηκε ότι επαγγελματίες και επιχειρήσεις των πυρόπληκτων περιοχών, που είχαν συνάψει δάνεια με επιδότηση επιτοκίου και παροχή εγγύησης του Ελληνικού Δημοσίου, δικαιούνταν να ζητήσουν αναστολή επί διετία και αναδρομικά από 01.01.2010 της χρεολυτικής αποπληρωμής του άληκτου κεφαλαίου, με αντίστοιχη παράταση της συμβατικής διάρκειας του δανείου, και καταβολή των τόκων στη διάρκεια της αναστολής σύμφωνα με την περιοδικότητα εκτοκισμού που προβλέπεται στην σύμβαση. Επιπρόσθετα, και πριν και πάλι καταβληθεί η πρώτη δόση, τον Απρίλιο του 2012, το ΥΠΟΙΚ αποφάσισε να παράσχει την ευχέρεια αναστολής καταβολής των οφειλόμενων δόσεων για το χρονικό διάστημα από 01.01.2012 έως και 31.12.2012.
- Τι έκανε η κυβέρνηση Σαμαρά;
Με υπογραφή του τότε αναπλ. ΥΠΟΙΚ, Χρήστου Σταϊκούρα, εκδόθηκαν δύο Υπουργικές Αποφάσεις, τον Αύγουστο του 2012 και τον Φεβρουάριο του 2013, με τις οποίες τροποποιήθηκε μόνο η καταληκτική ημερομηνία υποβολής αιτήσεων της Απόφασης του Απριλίου του 2012, δηλαδή για τις 30.09.2012 και 28.02.2013 αντίστοιχα, από τις 29.06.2012. Έναν χρόνο αργότερα, στις 15 Μαΐου του 2014 υπεγράφη νέα υπουργική απόφαση για την αναστολή καταβολή δόσεων των δανείων με την εγγύηση του ελληνικού Δημοσίου.
- Τι έκανε η κυβέρνηση Αλ. Τσίπρα;
Αρχικά ο τότε αναπλ. ΥΠΟΙΚ, Δ. Μάρδας, υπέγραψε υπουργική απόφαση για δυνατότητα νέας αναστολής της καταβολής των δόσεων της περιόδου από 31.12.2013 έως και 31.12.2016 των δανείων που λήγουν μετά την 01.01.2017 και είναι εγγυημένα από το Ελληνικό Δημόσιο και παράλληλα επιχειρήθηκε η εξεύρεση λύσης μέσω του εξωδικαστικού συμβιβασμού, η οποία όμως δεν ευοδώθηκε. Ωστόσο, ύστερα από ερώτηση 41 βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ, μεταξύ αυτών και οι Ηλείοι Μάκης Μπαλαούρας και Έφη Γεωργοπούλου, τον Μάιο του 2018, εκδόθηκε στο τέλος του ίδιου έτους η γνωστή και ως «απόφαση Χουλιαράκη», με την οποία για πρώτη φορά προβλεπόταν ρητά η ρύθμιση των δανείων με κρατική εγγύηση από τις τράπεζες.
- Ποιο ήταν το αποτέλεσμα της «απόφασης Χουλιαράκη»;
Όπως επισημαίνει σχετική μελέτη του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ, έναν χρόνο σχεδόν μετά την ισχύ της παραπάνω απόφασης, δεν αντιμετωπίστηκε από τα πιστωτικά ιδρύματα το ζήτημα της ρύθμισης, αφού ουδέποτε έθεσαν σε λειτουργία τη διαδικασία, με την οποία θα υποβάλλονται τα αιτήματα των ενδιαφερόμενων δανειοληπτών ή θα εξετάζεται με πρωτοβουλία των τραπεζών η δυνατότητα αποπληρωμής των δανείων αυτών με την αναδιάρθρωση των όρων τους ή την οριστική διευθέτηση των οφειλών.
- Άλλες λύσεις κατατέθηκαν;
Τον Νοέμβριο του 2019 ο βουλευτής Ηλείας του ΚΙΝΑΛ, Μιχ. Κατρίνης, και βουλευτής Αρκαδίας, Οδ. Κωνσταντινόπουλος κατέθεσαν ερώτηση στη Βουλή, ενώ στις 2 Δεκεμβρίου του ίδιου έτους, κατέθεσαν τροπολογία με την οποία ζητούσαν επέκταση κατά τρία χρόνια της δεκαετούς εγγύησης του Ελληνικού Δημοσίου για τα δάνεια των πυρόπληκτων του 2007, η οποία έληγε στις 31.12.2019. Οι δύο βουλευτές ανέφεραν ότι πυρόπληκτοι βρίσκονται αντιμέτωποι με τον κίνδυνο να χάσουν τις κατοικίες και τις υποδομές τους με τη λήξη της κάλυψης των εγγυήσεων που είχε εκδώσει το Ελληνικό Δημόσιο, ταυτόχρονα με την έγκριση των δανείων τους, ενώ κινδυνεύουν επίσης να υποστούν δέσμευση λογαριασμών, κατάπτωση φορολογικής ενημερότητας και κατασχέσεις σε βάθος χρόνου.
- Τι έχει κάνει ως σήμερα η κυβέρνηση Μητσοτάκη;
Με τον ν. 4738/2020 (άρ.293) θεσπίστηκε η δυνατότητα ρύθμισης δανείων με την εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου σε 120 δόσεις και ελάχιστο ποσό μηνιαίας δόσης της ρύθμισης τα 20 ευρώ. Η κατάπτωση των εγγυήσεων έχει επιταχυνθεί και τα δάνεια μετατρέπονται σε οφειλές του Δημοσίου, ενώ διαψεύδεται ως τώρα η πρόβλεψη πως ο ν. 4738/2020 θα λειτουργούσε ως μοχλός πίεσης στις τράπεζες για ευνοϊκές ρυθμίσεις.
