Του Μανόλη Γ. Δρεττάκη, πρώην αντιπροέδρου της Βουλής και καθηγητή της ΑΣΟΕΕ

Κατατέθηκε στη Βουλή ο προϋπολογισμός του 2018 και, όπως συνήθως, άρχισαν οι αλληλοκατηγορίες ανάμεσα στα σημερινά και τα πρώην κυβερνητικά κόμματα, χωρίς να αναγνωρίζει το καθένα από αυτά τις ευθύνες του για τα επώδυνα για τον λαό πεπραγμένα του. Ποια, όμως, είναι τα πεπραγμένα αυτά και ποιες οι επιπτώσεις τους;

Θα προσπαθήσουμε να δώσουμε ορισμένες απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα. Πριν όμως από αυτές πρέπει να τονίσουμε ότι η ευθύνη για τη δραματική κατάσταση στην οποία βρέθηκε η χώρα στα τέλη του 2009 βαρύνει αποκλειστικά τη Ν.Δ. και το ΠΑΣΟΚ, οι μονοκομματικές κυβερνήσεις των οποίων την 35ετία 1974-2009 εκτίναξαν το δημόσιο χρέος στα ύψη και υπέταξαν τη χώρα στους δανειστές.

Κάνοντας την υπόθεση ότι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛΛ. θα εξαντλήσει την τετραετία και ότι οι εκτιμήσεις της για τα αποτελέσματα του 2017 και οι προβλέψεις της για το 2018 θα μετατραπούν σε πραγματοποιήσεις, συγκρίνουμε τα πεπραγμένα των κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ-Ν.Δ. που μαζί και χωριστά υπέγραψαν και εφάρμοσαν τα δύο Μνημόνια την πενταετία 2010-2014 με εκείνα της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛΛ., η οποία ολοκλήρωσε το δεύτερο Μνημόνιο και υπέγραψε και εφαρμόζει το τρίτο την τετραετία 2015-2018. Οι συγκρίσεις που ακολουθούν στηρίζονται σε στοιχεία των εισηγητικών εκθέσεων των προϋπολογισμών 2011-2018.

Επειδή οι δύο περίοδοι στις οποίες αναφερόμαστε είναι διαφορετικής διάρκειας και με διαφορετικό πληθωρισμό, οι συγκρίσεις που ακολουθούν βασίζονται στα κατά μέσο όρο τον χρόνο πεπραγμένα της καθεμιάς σε σταθερές τιμές.

Την τετραετία ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛΛ. σε σύγκριση με την πενταετία ΠΑΣΟΚ-Ν.Δ. αναμένεται ότι:

-Το σύνολο των εσόδων θα αυξηθεί κατά 4,0%. Από αυτά οι άμεσοι φόροι θα αυξηθούν κατά 5,9% και οι έμμεσοι κατά 1,4%. Τελικά οι έμμεσοι φόροι ως ποσοστό του συνόλου άμεσων + έμμεσων φόρων την πρώτη περίοδο ήταν 56,7% και τη δεύτερη θα είναι 55,6%. Η φορολογία, δηλαδή, εισοδήματος θα συνεχίσει να είναι κοινωνικά άδικη, αφού οι έμμεσοι φόροι βαρύνουν περισσότερο τους φτωχούς.

Από τους άμεσους φόρους ο φόρος φυσικών προσώπων θα είναι ελαφρά μειωμένος (-0,6%), ενώ εκείνος των νομικών προσώπων σημαντικά αυξημένος (48,8%), με αποτέλεσμα ενώ την πρώτη περίοδο τα νομικά πρόσωπα πλήρωναν το 21,6% του αθροίσματός τους, τη δεύτερη περίοδο το ποσοστό αυτό θα αυξηθεί στο 29,2%, δηλαδή η κατανομή θα είναι λιγότερο κοινωνικά άδικη.

Οι φόροι στην περιουσία τη δεύτερη περίοδο θα παρουσιάσουν αύξηση 42%. Δυστυχώς η αύξηση αυτή οφείλεται στον ΕΝΦΙΑ, έναν από τους πιο άδικους φόρους, ο οποίος, παρά τις διαβεβαιώσεις για την κατάργησή του, διατηρήθηκε αντί να αντικατασταθεί με έναν δικαιότερο φόρο ακίνητης περιουσίας.

Το σύνολο των δαπανών του τακτικού προϋπολογισμού θα μειωθεί κατά 12%. Ειδικότερα οι δαπάνες για μισθούς, συντάξεις, ασφάλιση, περίθαλψη και πρόνοια θα μειωθούν κατά 3,6% και για τόκους και δαπάνες εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους κατά 31%.

Ποιες ήταν και θα είναι οι συνέπειες των παραπάνω πεπραγμένων των μνημονιακών κυβερνήσεων (πάντοτε με βάση τις υποθέσεις που αναφέρθηκαν στην αρχή του άρθρου); Για τον σκοπό αυτό συγκρίνουμε από τη μια μεριά τι παρέλαβαν ΠΑΣΟΚ-Ν.Δ. στα τέλη του 2009 και τι παρέδωσαν στα τέλη του 2014 και από την άλλη τι υπολογίζουν ότι θα παραδώσουν ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛΛ. στα τέλη του 2018 σε σχέση με τι παρέλαβαν στο τέλος του 2014. Τα στοιχεία των εισηγητικών εκθέσεων των προϋπολογισμών δείχνουν ότι:

-Tο ΑΕΠ σε σταθερές τιμές το 2009 ανερχόταν σε 239,1 δισ. ευρώ, το 2014 «κατολίσθησε» στα 185,6 δισ. ευρώ (μείωση 22,4%) και το 2018 αναμένεται να ανέλθει στα 192,2 δισ. ευρώ (αύξηση 3,6%).

-Οι δαπάνες για μισθούς, συντάξεις, ασφάλιση, περίθαλψη και πρόνοια σε σταθερές τιμές το 2009 ανέρχονταν σε 44,8 δισ. ευρώ, το 2014 μειώθηκαν στα 34,4 δισ. ευρώ (μείωση 23,3%) και το 2018 αναμένεται να μειωθούν στα 33,9 δισ. ευρώ (μείωση 1,5%).

-Το δημόσιο χρέος σε τρέχουσες τιμές το 2009 ανερχόταν σε 299,5 δισ. ευρώ ή 129,3% του ΑΕΠ, το 2014 σε 317,7 δισ. ευρώ ή 178,6% του ΑΕΠ και το 2018 αναμένεται φτάσει στα 332,0 δισ. ευρώ ή 179,8% του ΑΕΠ.

Στον χώρο του άρθρου αυτού δεν είναι δυνατόν να γίνουν άλλες συγκρίσεις. Εκείνο, όμως, που πρέπει να τονιστεί είναι ότι μετά τις αυξήσεις των φόρων και τη μείωση των δαπανών που προαναφέρθηκαν, τη νέα μείωση των συντάξεων το 2019 και τη μείωση του αφορολογήτου το 2020, δεν αναμένεται βελτίωση του βιοτικού επιπέδου του λαού.

Επιπλέον η αναμενόμενη ανάκαμψη της οικονομίας το 2018, αν πραγματοποιηθεί, δεν δικαιολογεί κανέναν πανηγυρισμό και, με δημόσιο χρέος ίσο με το 179,8% του ΑΕΠ, η ενδεχόμενη έξοδος από τα Μνημόνια δεν συνεπάγεται έξοδο της χώρας από το «τούνελ» στο οποίο βρίσκεται σήμερα. Γι’ αυτήν θα απαιτηθούν πολλά χρόνια