Ξέρω τι θέλω να πω αλλά δεν μπορώ. Μετράω και ξαναμετράω τα λόγια μου αλλά δεν βγαίνουν. Μια άρνηση με κατακλύζει και μια απέραντη λύπη για τις δεκάδες ιστορίες μαρτυρίου και θανάτου. Για τους ανθρώπους που κάηκαν σφιχταγκαλιασμένοι με τα παιδιά τους. Για εκείνους που ξεψύχησαν μόνοι και αβοήθητοι. Γι’ αυτούς που εγκλωβίστηκαν μέσα στα αμάξια τους. Γι’ αυτούς που βούτηξαν στην θάλασσα και τους παρέσυραν τα ρεύματα και πνίγηκαν. Για το κορίτσι που βούτηξε στο κενό επειδή καιγόταν και έπεσε στα βράχια. Για το έξι μόλις μηνών βρέφος, το οποίο παρότι κατάφεραν οι γονείς του να το σώσουν και να σωθούν κι αυτοί από τον πύρινο εφιάλτη, δεν άντεξε τελικά. Για τις μανάδες, τους πατεράδες, τους γιους, τις κόρες, τα αδέρφια και όλους όσους αναζητούν απεγνωσμένα τους δικούς τους και τρέχουν αλλόφρονες και ρωτούν συνέχεια πυροσβέστες και δημοσιογράφους με φωτογραφίες στα χέρια. Ψάχνουν ανάμεσα σε στάχτες και σε καταστροφές. Ψάχνουν μέσα στα κατακαμένα σπίτια και στις αυλές αλλά δεν βρίσκουν κανέναν. Τη μάνα σε απόλυτη απόγνωση να απευθύνει έκκληση επειδή δεν βρίσκει τα παιδιά της. Βλέπω στην τηλεόραση ανθρώπους να κλαίνε. Βλέπω κι αυτούς που την παρακολουθούν να λυγίζουν και να κλαίνε κι αυτοί. Τούτο το πράγμα είναι ασύλληπτο. Πραγματικά ασύλληπτο. Είναι χειρότερο κι από αρχαία τραγωδία. Κανείς και τίποτα δεν μπορεί να λυτρώσει αυτούς τους ανθρώπους από τις απώλειές τους. Δεν υπάρχει από μηχανής θεός, ούτε σωτηρία. Δεν υπάρχει κάθαρση. Μόνο στάχτη και σπαραγμός.
Αναρωτιέμαι αν έχει νόημα να παραμένουμε συνεχώς εγκλωβισμένοι στο ίδιο μοτίβο θλίψης. Αν αξίζει να μεταφέρουμε ο ένας στον άλλον την κατήφεια των καιρών. Αν πρέπει να απλώνουμε ή να μαζεύουμε τον φόβο για το αύριο που φωλιάζει ξεδιάντροπος στο στέρνο των ανθρώπων. Είναι οι τάσεις τέτοιες, όμως.
Κάποιοι παραμυθιάζονται με τη φυγή από το σπιτικό κέλυφος. Μια εκδρομή στην ιδιαίτερη πατρίδα, η επιστροφή στις ρίζες τα στάχυα που ’χουν ψηλώσει, η παρηγορητική κουβέντα του χωρικού, οι μυρωδιές από τα φρούτα … όλα επιδρούν κατασταλτικά. Αλλά η επιστροφή είναι εκεί και θέλει θάρρος για να την αποδεχτείς. Κάποιοι άλλοι προτιμούν την κοντινή παραλία. Με γυμνά τα πόδια στο νερό. Με ένα ποτήρι μπίρα στο χέρι. Το σέξι παρεό, το ανώδυνο φλερτ, η ψευδαίσθηση της καλοκαιρινής ευδαιμονίας. Η ζωή μπορεί αίφνης να γίνει πάλι ενδιαφέρουσα.
Υπάρχουν κι αυτοί που επιλέγουν την καταβύθιση στον εαυτό τους. Ένα βιβλίο, μια ποιητική συλλογή .Αρκεί η απόσταση ανάμεσα στο χαρτί και την ψυχή να σμικρύνεται ώρα την ώρα και στο τέλος να εξαφανίζεται. Τότε, ναι, θα ‘χει ηττηθεί ο φόβος και ο αναγνώστης θα ’χει συνειδητοποιήσει ότι δεν μπορεί να παραμένει απλώς μια λογιστική μηχανή που γεννάει ελλείμματα και χρέη.
Λένε πως η εσωστρέφεια είναι καταστροφική για τον άνθρωπο. Τον απομυζά, όπως η ερωμένη τον πλούσιο, παντρεμένο εραστή της. Αλλά λειτουργεί και επουλωτικά, όταν είναι απόρροια ανατρεπτικών γεγονότων, σαν αυτά που ζούμε σήμερα.
«Ο, τι ονομάζουμε αρχή συχνά είναι το τέλος/και το να δίνεις ένα τέλος είναι να κάνεις μια αρχή/Από το τέλος ξεκινάμε. Και κάθε φράση και κάθε πρόταση είναι ένα τέλος και μια αρχή/κάθε ποίημα ένα επιτάφιος…».
Κι εμείς ως πολίτες μιας χώρας που δοκιμάζεται βαθιά οφείλουμε να αναλογιστούμε το δίπολο «αρχή – τέλος ή τέλος – αρχή», ως μοναδική απάντηση και ενδεχομένως ως μόνη διαφυγή
