Η ιστορία της γέφυρας του Σελληέντα ή Πηνειακού Λάδωνα

Άρθρο – λαογραφική έρευνα του Ηλία Τουτούνη

Όταν χαράσσονταν ο επαρχιακός δημόσιος δρόμος Αμαλιάδας – Σιμοπούλου, και συγκεκριμένα το κομμάτι από Εφύρα μέχρι το ποτάμι, φούντωσε μια εμφύλια διένεξη μεταξύ των όμορων κοινοτήτων, για το που θα χαράσσονταν ο δρόμος και που θα επιλεγόταν ο τόπος κατασκευής της γέφυρας του Πηνειακού Λάδωνα ή Σελληέντα ή Λαγανέϊκου ποταμού. Παρ’ όλες τις τοπικές διενέξεις ο δρόμος διανοίχθηκε, αλλά η γέφυρα στο Λαγανέϊκο ποτάμι επειδή δεν υπήρχαν χρήματα στον κρατικό προυπολογισμό δεν κατασκευάστηκε. Τοιουτοτρόπως οι κάτοικοι κατέφευγαν σε διάφορες πρόχειρες κατασκευές για να διευκολύνονται κατά την διάβαση του ποταμού. Τους χειμερινούς μήνες όμως αυτές οι κατασκευές παρασύρονταν από τα ορμητικά νερά και έτσι το χειμώνα το ποτάμι ήταν αδιάβατο.

Έπειτα από λίγα χρόνια στις 10 Μαρτίου του 1933, Υφυπουργός Εθνικής Οικονομίας, ορίστηκε ο Ηλείος πολιτικός κ. Στέφανος Στεφανόπουλος από την Δίβρη, θέση την οποία διατήρησε έως τις 28 Δεκεμβρίου 1934. Οι Ηλείοι και ιδίως οι Πηνειώτες με το άκουσμα του διορισμού του ως υφυπουργός, κατέφυγαν στο γραφείο του και μαζί με το δρόμο ταυτόχρονα αξίωσαν άμεσα την κατασκευή της γέφυρας στο Πηνειακό Λάδωνα. Ο Υφυπουργός κ. Στ. Στεφανόπουλος, τους έδωσε την υπόσχεσή του, και πράγματι το καλοκαίρι του 1934, ένας λόχος Μηχανικών του Στρατού με Διοικητή έναν Ταγματάρχη, μετέβη στην Πηνεία και αφού εγκαταστάθηκε στις παρυφές της κοίτης του ποταμού, άρχισαν εντατικά το έργο τοποθετήσεως των πελμάτων της γέφυρας.
Προτού ξεκινήσουν οι εργασίες, ο Ταγματάρχης κάλεσε τους Προέδρους της περιοχής, για να αποκομίσει τις γνώμες των και ταυτόχρονα να συγκεντρώσει ορισμένα στοιχεία περί του ποταμού, δηλαδή να πάρει μια εικόνα του όγκου του νερού κατά τις βροχοπτώσεις ώστε να προβεί στην ανάλογη μηχανική μελέτη για την κατασκευή της.

«Τόσος ντόρος για μια γέφυρα;»

Περπατώντας την κοίτη του ποταμού, μαζί τους, αφού άκουσε τα περί του ποταμού σε κάποια στιγμή λέγει.
-Μα, κύριοι, τόσο ντόρος γι’ αυτό το ξεροπόταμο, όπου διετάχθη ένας ολόκληρος λόχος Μηχανικού; Κι απ’ ότι αντιλαμβάνομαι, μόνοι σας, μπορούσατε να κατασκευάστε ένα μπάζωμα, αποτελούμενο από δυο πέδιλα και λίγα τσιμέντα. Πάντως, μιας και διετάχθην σας υπόσχομαι ότι μέχρι τέλους του καλοκαιριού το πολύ τον Σεπτέμβριο θα περνάτε επάνω στη γέφυρα.
Οι παριστάμενοι εκπρόσωποι της περιοχής, που ήσαν γνώστες το εύρος των ορμητικών του νερών που κάλυπτε την περιοχή, του συνέστησαν καλού-κακού να μεταφέρει τον καταυλισμό του λόχου, σε κάποιο υψόμετρο για ασφάλεια από τυχόν νεροποντής (κατεβασιά). Εν τούτοις, το έργο ξεκίνησε κανονικά και παρά τα προβλήματα σταθεροποίησης των πελμάτων λόγω των υπογείων υδάτων που αντλούσαν συνεχώς με αντλίες, προχώρησε ταχύτατα.
Μέχρις τέλους Οκτωβρίου κατασκεύασαν τα πέλματα (πόδια) και αρχές Νοεμβρίου έγινε και η τοποθέτηση ειδικών ξύλινων μαδεριών που χρησιμοποιούσε ο στρατός σε παρόμοια έργα.
Μόλις τελείωσε για τα καλά το έργο, και πριν ακόμη αποχωρήσει το τάγμα Μηχανικού του Ελληνικού Στρατού στις 16 προς 17 Δεκεμβρίου 1934, μια μεγάλη καταρρακτώδης βροχή, φούσκωσε απότομα το ποτάμι, και η ταχύτατα ανερχόμενη στάθμη των ομβρίων υδάτων, άρχισε να εξαπλώνεται διάπλατα φτάνοντας μέχρι τον χώρο που ήσαν και οι σκηνές των στρατιωτικών καταυλισμών, όπου τους πλησίασε απειλητικά.
Με την αδιάκοπη βροχή, και μπροστά στον κίνδυνο το τάγμα του Μηχανικού, να παρασυρθεί από τα νερά του ποταμού, ξεσηκώθηκε ολονύκτια και απομακρύνθηκαν σε ασφαλές σημείο, περιμένοντας επί ένα τετραήμερο την ύφεση του καιρού και κατά συνέπεια την πτώση της στάθμης των νερών της κοίτης του ποταμού. Όμως για κακή τους τύχη, η κακοκαιρία επιδεινώθηκε, μ’ αποτέλεσμα ν’ ανέλθει πάρα πολύ η στάθμη του ποταμού, παρασύροντας όχι μόνον τα μαδέρια, αλλά ξερίζωσε ορισμένα πέδιλα, όπου η γέφυρα όπως ήταν αναμενόμενο, αχρηστεύθηκε τελείως.

Μέχρι να πέσουν τα νερά του ποταμιού, καθημερινώς ο επικεφαλής ταγματάρχης ανήρχετο στο ύψωμα της τοποθεσίας Κάστρο και με τα κιάλια του, παρακολουθούσε την εξάπλωση του ποταμού έξω στα παρόχθια χωράφια.
Όταν σε κάποια στιγμή βλέπει τη διάλυση της γέφυρας φωνάζει τους αξιωματικούς, τους μηχανικούς, να ανέβουν κι εκείνοι στο παρατηρητήριο να διαβεβαιώσουν (μήπως τον γελούσαν τα μάτια του) για το κακό που είχε συμβεί. Διαπιστωθείσης πλέον της ολικής καταστροφής, οργισμένος λέγει «πρώτη φορά μου συμβαίνει τέτοια καταστροφή από ένα ξεροπόταμο πόσο έξω πέσαμε στις μελέτες μας».
Απογοητευμένοι μετά παρέλευση ολίγων ημερών, αφού απεσύρθησαν τα νερά της νεροποντής και επέτρεπαν τη διέλευση των στρατιωτικών οχημάτων ΤΖΕΪΜS, συγκέντρωσαν τα μηχανήματα και κάθε υλικό τα φόρτωσαν και πήραν δρόμο, γιατί δεν έπαιρνε διόρθωμα και αποκατάσταση ζημιών την περίοδο εκείνη, αφού άρχισε ο μεγάλος χειμώνας.

Κατέρρευσε με τις πρώτες βροχές

Με τις πρώτες βροχές η γέφυρα του Πηνειακού Λάδωνα ή Σελληέντα που βρίσκεται επάνω στην Επαρχιακή οδό Αμαλιάδας- 111 μεταξύ Εφύρας (Ντελήμπαλη) και Σιμόπουλο παρασύρθηκε από τα νερά και καταστράφηκε ολοσχερώς. Τότε ο αείμνηστος Σπύρος Σωτηρόπουλος ως πρόεδρος των Αγνάντων αποστέλλει στον νομάρχη το κάτωθι τηλεγράφημα:

ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΚΥΡΙΟΝ ΝΟΜΑΡΧΗΝ ΗΛΕΙΑΣ
«Θολώσας ο ποταμός Λάδων, παρέσυρε την Χάρτινη Γέφυρα του κ. Στεφανόπουλου».
Μαρτυρία Βιτάκης Χρήστος από το χωριό Λαγανά Πηνείας. Αφήγηση του πατέρα του, που ήταν την ίδια εποχή πρόεδρος του χωριού του Λαγανά!

Επί δέκα οκτώ έτη παρέμεινεν το πρόβλημα άλυτο γιατί μεσολάβησε η δικτατορία Μεταξά που έριξε όλο το βάρος στις ακριτικές περιοχές, πόλεμος, κατοχή, εμφύλιος, που κανένας παρά την αναγκαιότητα του έργου δεν έδειξε ενδιαφέρον για την κατασκευή νέας γέφυρας.
Το μαρτύριο της διάβασης του ποταμού συνεχίστηκε για πολλά έτη…Χαρακτηριστικό είναι ότι η έλλειψη της εν λόγω γέφυρας έφερε δεινά αποτελέσματα αλλά σε πολλές περιπτώσεις λειτούργησε και θετικά Θυμάμαι ότι κάποιος Πηνειώτης είχε δικαστήριο στην Αμαλιάδα και δεν παρουσιάσθηκε στο δικαστήριο φοβούμενος την ποινή. Αποστέλλοντας από το Σιμόπουλο το ακόλουθο τηλεγράφημα «Κων… Νικ… λαγανέϊκο κατεβασμένο, πόρος άπατος».
Χαρακτηριστική ήταν η διάβαση για πολλά χρόνια φορτηγών αυτοκινήτων των Σωτήρη Οικονομόπουλου, Χρήστου Γκρίλλα, Μίμη Τραγουστή, Α/φών Αναγνωστόπουλου, εκ Λαγανά, που πραγματοποιούσαν συγκοινωνία μη υπολογίζοντας τις φουρτούνες του ποταμού, γιατί είχαν ένα επιδέξιο ερευνητή τον Νίκο Καρλέτση ή Πετρόπουλο, που είχε ένα άλογο για τη διάβαση του ποταμού, γνωρίζοντας την παραμικρή αλλαγή και οδηγούσε τα αυτοκίνητα, εκτελώντας ανελλιπώς τη συγκοινωνία, εκτός του τσουβαλιάσματος των επιβατών στις καρότσες, επιβάτες ταξίδευαν και στα πτερύγια των τροχών και τα καπώ των αυτοκινήτων, χωρίς ποτέ να είχε συμβεί το παραμικρό ατύχημα.
Το έτος 1953 με κυβέρνηση Παπάγου, μετά από μεγάλες διαμαρτυρίες έγινε η υπάρχουσα γέφυρα εξυπηρετούσα τρεις οδικές αρτηρίες Ηλείας – Αχαϊας – Αρκαδίας, και διέσωσε κάθε διερχόμενο από την επικινδυνότητα του ποταμού. Τον Μάϊο του έτους 2003 έγινε εγκατάσταση εργολάβου για το ζητούμενο της κατασκευής της νέας γέφυρας). Ήδη σήμερα εγένετο καινούργια γέφυρα με τις νέες τεχνολογικές μεθόδους.