Τι προτείνει η Διεύθυνση Αρχιτεκτονικής του Υπουργείου περιβάλλοντος
«Από αλλού το περίμενε και τελικά από αλλού το βρήκε» ο δήμος Πύργου για τη μεγάλη ανάπλαση του εργοστασίου Ξυστρή… Το έργο μπήκε στην «κατάψυξη», καθώς η εισήγηση της Διεύθυνσης Αρχιτεκτονικής Οικοδομικών Κανονισμών και Αδειοδοτήσεων του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, χαρακτηρίζει διατηρητέο το μεγαλύτερο μέρος του παλιού εργοστασίου και κυρίως την καμινάδα του, για την οποία πολύς λόγος έγινε το προηγούμενο διάστημα περί κατεδάφισής της.
Το κτίριο από το Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής Ηλεία, αναφέρεται πως αποτελεί τμήμα μιας ευρύτερης πολεοδομικής ενότητας διατηρητέων κτιρίων όπως το «Μανωλοπούλειο», οι αποθήκες ΑΣΟ και ο Σιδηροδρομικός Σταθμός της πόλης του Πύργου. Αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της βιομηχανικής κληρονομιάς της περιοχής. Οι όποιες επεμβάσεις γίνουν θα καταστρέψουν την αισθητική ενότητα του συνόλου του κτιρίου, και η μνήμη του κινδυνεύει να αποδομηθεί και η βιομηχανική υπόσταση του κτιρίου να χαθεί… αναφέρεται μεταξύ άλλων στο σχετικό έγγραφο. Σημειώνεται πως παρά την εγκατάλειψη των τελευταίων χρόνων, «το εργοστάσιο Ξυστρή, είναι ένας χώρος όπου συμπλέκεται το παρελθόν ως μνήμη, το παρόν ως πράξη και το μέλλον ως προοπτική της πόλης μας»…
Ο δήμος Πύργου έχει ζητήσει να μη γίνει δεκτή η πρόταση για τον χαρακτηρισμό ως διατηρητέου του συνόλου του βιομηχανικού συγκροτήματος του εργοστασίου Ξυστρή, ενώ η Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης της ΠΔΕ έχει εκφράσει τις αντιρρήσεις της, ως προς τον χαρακτηρισμό ως διατηρητέας της καμινάδας λόγω επικινδυνότητας όπως επισημαίνεται.
Όπως όπως φαίνεται και στην εισήγηση της Διεύθυνσης Αρχιτεκτονικής του ΥΠΕΝ, το κτίριο αποτελεί ιδιαίτερο δείγμα της αρχιτεκτονικής των βιομηχανικών κτιρίων του 20ου αιώνα και χαρακτηριστικό τοπόσημο συνδεδεμένο με την ιστορία της πόλης του Πύργου. Παρά τον κίνδυνο της απένταξης του έργου η επιτροπή έχει προτείνει στο δήμο να επανεκτιμήσει το θέμα της διατήρησης του κτιριακού βιομηχανικού συνόλου.
Αν δεν είχαν γίνει οι παρεμβάσεις που έχουμε δει κτιριακά, δηλαδή η κατασκευή του νέου και αισθητικά και αρχιτεκτονικά παράταιρου κτιρίου μπροστά από αυτό των αποθηκών, πιθανότατα θα μπορούσαν να διατηρηθούν οι αποθήκες και το ξηραντήριο που δεν χαρακτηρίζονται υπό αυτές τις συνθήκες διατηρητέα. Όπως δεν χαρακτηρίζεται διατηρητέο το κτίριο του ξηραντηρίου και των γραφείων.
Διατηρητέα προτείνεται να χαρακτηριστούν το κτίριο της Ελαιουργίας, του Χημείου, των μεταλλικών δεξαμενών αποθήκευσης, αλλά και της πολυσυζητημένης καμινάδας του εργοστασίου. Παρά τα σημαντικά στατικά προβλήματα αλλά και το κόστος επισκευής της, θεωρείται πως αποτελεί σύμβολο του εργοστασίου και όπως αναφέρεται στην εισήγηση θα πρέπει να εξαντληθούν οι δυνατότητες διάσωσης και διατήρησής της. Ακόμα πιθανότατα να κριθούν διατηρητέα και στοιχεία του μηχανολογικού εξοπλισμού…
Το έργο της ανάπλασης, υπό αυτές τις συνθήκες έχει «παγώσει» και οι τελικές αποφάσεις των χαρακτηρισμών, αναμένεται να οδηγήσουν σε επαναπροσδιορισμό της τύχης του.
