Γράφει ο Ανδρέας Βαρώτσος, Γεωπόνος – Οικονομολόγος, Βιοκαλλιεργητής
Πρόεδρος της Ένωσης Βιοκαλλιεργητών Ηλείας
Το μοντέλο της συμβατικής, χημικής, βιομηχανοποιημένης, γεωργίας όπως εφαρμόζεται τις τελευταίες δεκαετίες έχει φτάσει στα όρια του. Είναι πλέον σε κρίση.
Οι τροφές σήμερα εκτός του ότι είναι επιβαρυμένες με χημικά συνθετικά δηλητήρια (βιοκτόνα, όπως εντομοκτόνα, μυκητοκτόνα, ζιζανιοκτόνα), έχουν χάσει μέχρι και 80% της θρεπτικής και θεραπευτικής τους αξίας.
H σύγχρονη, συμβατική, βιομηχανοποιημένη, χημική γεωργία παράγει άρρωστο έδαφος, άρρωστα φυτά, άρρωστα ζώα, άρρωστους ανθρώπους και άρρωστο πλανήτη.
Η έμφαση στην ποσότητα και όχι στην ποιότητα έχει οδηγήσει σε κατασπατάληση των πόρων (για την παραγωγή μια θερμίδας τροφής χρησιμοποιούνται 10 θερμίδες εισροών) και στη δημιουργία πλήθους προβλημάτων περιβαλλοντικών, οικονομικών, κοινωνικών.
Τα περιβαλλοντικά προβλήματα, μεταξύ των άλλων, περιλαμβάνουν:
Την υποβάθμιση και καταστροφή του εδάφους (η βάση της ζωής είναι το έδαφος γιαυτό στη βιολογική γεωργία λέμε ότι, υγιές έδαφος κάνει υγιή φυτά, υγιή ζώα, υγιείς ανθρώπους, υγιή πλανήτη).
Τη μείωση της βιοποικιλότητας με αποτέλεσμα της εξάπλωση των εχθρών και των ασθενειών των φυτών. Από το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο ενώ έχουν δεκαπλασιαστεί τα φυτοφάρμακα και τα ζιζανιοκτόνα οι απώλειες στην παραγωγή έχουν παραμείνει οι ίδιες σε ποσοστό 33%.
Πρέπει να αλλάξουμε τρόπο παραγωγής και κατανάλωσης για να επιβιώσουμε.
-Όσον αφορά στην οικονομική του πλευρά το κόστος παραγωγής αυξάνει συνεχώς ενώ το εισόδημα του παραγωγού συμπιέζεται. Αν σε μια γεωργική εκμετάλλευση που ακολουθεί τον «σύγχρονο» τρόπο παραγωγής υπολογισθούν όλες οι δαπάνες παραγωγής, και αυτές που δεν είναι εμφανείς και δεν πληρώνονται σε χρήμα, τότε στην πλειοψηφία τους δεν είναι βιώσιμες.
Οι αγρότες αγοράζουν τις εισροές λιανικής και μετρητοίς και πωλούν τα προϊόντα τους χονδρικής και με πίστωση.
Ο αγρότης βρίσκεται ανάμεσα σε συμπληγάδες, αφού από μεγάλες εταιρίες αγοράζει τις εισροές του (μονοπώλια και ολιγοπώλια), και σε μεγάλες εταιρίες πουλά τα προϊόντα του (μονοψώνια και ολιγοψώνια).
Ο αγρότης όταν πουλά τα προϊόντα μέσω των καναλιών εμπορίας που υπάρχουν σήμερα, λαμβάνει μόνο το 1/3 της τιμής που πληρώνει ο καταναλωτής και μόνο το 1/10 μένει σε αυτόν.
-Τα κοινωνικά προβλήματα αφορούν στην ερήμωση της υπαίθρου και στα θέματα υγείας τόσο του αγρότη χρήστη των φυτοφαρμάκων όσο και του καταναλωτή. Σύμφωνα με την έκθεση της Επιτροπής για τον καρκίνο που σύστησε ο πρόεδρος των ΗΠΑ το 2010, η πλειοψηφία των καρκίνων οφείλεται σε περιβαλλοντικούς παράγοντες, ιδιαίτερα από έκθεση σε χημικά μεταξύ των οποίων είναι και τα φυτοφάρμακα.
Μέσα σε αυτήν την κρίση οι βιοκαλλιεργητές είναι σε καλύτερη θέση
Τα αποτελέσματα είναι πλέον ορατά τόσο στη νοσηρότητα του πληθυσμού και ιδιαίτερα των αγροτών που είναι οι χρήστες των φυτοφαρμάκων, όσο και στην εγκατάλειψη καλλιεργήσιμων εκτάσεων και μάλιστα μέσα στα αρδευτικά δίκτυα, σε μια περιοχή όπως η Ηλεία, που θεωρείται από πολλούς ο καλύτερος λαχανόκηπος της Ευρώπης.
Μέσα σε αυτή την κρίση οι βιοκαλλιεργητές είναι σε καλύτερη θέση γιατί, στη βιολογική καλλιέργεια ο αγρότης χρησιμοποιεί κυρίως δικούς του σπόρους, δικά του προϊόντα θρέψης φυτών και όχι χημικά λιπάσματα, ενώ με το υγιές έδαφος και τη βιοποικιλότητα που δημιουργεί, δεν χρειάζεται και δεν χρησιμοποιεί φυτοφάρμακα.
Έτσι μειώνεται το κόστος παραγωγής όσον αφορά στις εισροές, τα εφόδια δηλαδή, και αυξάνει σε εργασία, (η βιολογική μέθοδος παραγωγής είναι εντάσεως γνώσης και εργασίας) πράγμα που είναι θεμιτό, αφού υπάρχει υποαπασχόληση στον αγροτικό τομέα. Ο αγρότης βιοκαλλιεργητής γίνεται σε μεγάλο βαθμό αυτοδύναμος.
Από την άλλη πλευρά ο βιοκαλλιεργητής διαθέτει τα προϊόντα του σε καλύτερη τιμή και επειδή είναι πιστοποιημένα και επώνυμα απευθύνεται σε ξεχωριστή αγορά.
Οι πωλήσεις βιολογικών προϊόντων σημειώνουν ραγδαία αύξηση στο εξωτερικό (στις ΗΠΑ ο τζίρος των βιολογικών προϊόντων έχει ξεπεράσει τα 43 δις δολάρια). Αλλά και στην Ελλάδα, παρά την κρίση, οι καταναλωτές και ιδιαίτερα οι νέοι αγοράζουν σε μεγάλο ποσοστό βιολογικά προϊόντα.
Δυστυχώς στην Ελλάδα η παραγωγή βιολογικών προϊόντων ιδιαίτερα των λαχανικών και των φρούτων δεν καλύπτει τη ζήτηση, με αποτέλεσμα να γίνονται εισαγωγές (όπως άλλωστε και στα συμβατικά). Σε λίγο θα υπάρχουν βιοκαταναλωτές, αλλά δεν θα υπάρχουν βιοκαλλιεργητές.
Η Ένωση Βιοκαλλιεργητών Ηλείας, αποτελείται από βιοκαλλιεργητές που έχουν επιλέξει έναν άλλο τρόπο παραγωγής και διάθεσης των προϊόντων τους. Πολλά από τα μέλη της Ένωσης έχουν κερδίσει διακρίσεις και βραβεία σε εκθέσεις και διαγωνισμούς στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
Στο πλαίσιο των σκοπών του ο σύλλογος έχει διοργανώσει ημερίδες-σεμινάρια για την επιμόρφωση των μελών του και για την προώθηση των προϊόντων τους. Οι εκδηλώσεις είναι ανοικτές σε κάθε ενδιαφερόμενο.
Ένας άλλος τρόπος παραγωγής είναι αναγκαίος και εφικτός
