Σκύψε. Όσο πιο πολύ σκύψεις τόσο περισσότερο θα ανταμειφθείς αλλά όχι επειδή τάχα είσαι δουλοπρεπής, παρά μόνο επειδή κοπιάζεις για το δύσκολο και δεν παραιτείσαι. Στην εποχή μας το σκύψιμο έχει καταστεί συνώνυμο της υποταγής, της υποδούλωσης, της πολιτικής υπακοής, ακόμη και του σεξισμού.

Στ’ αλήθεια όμως, μια φορά κι έναν καιρό, το να σκύβει κανείς σήμαινε πως ήταν προκομένος, πως ήξερε να βγάζει τίμια το ψωμί του, πως δεν φειδόταν κόπου για να πετύχει τον στόχο του.

Κάποτε ρώτησαν έναν σοφό άνθρωπο, γιατί αγαπούσε τόσο πολύ την Ελλάδα. Στο ίδιο ερώτημα, συνήθως οι απαντήσεις στρέφονταν γύρω από τον αρχαίο πολιτισμό και την ιστορία του τόπου, τις φυσικές ομορφιές, το κλίμα, την γαστρονομική παράδοση, την μεσογειακή ιδιοσυγκρασία, ακόμα και την ίδια την γλώσσα.

Εκείνος όμως έδινε πάντα τον πρώτο λόγο στη «νεοελληνική αναγέννηση», όπως την ονομάτιζε. «Εγώ νιώθω πως έχω περισσότερα κοινά με τον Παλαμά απ’ ότι με τον Πλάτωνα. Κι έπειτα, ενώ η αρχαία ελληνική γραμματεία λόγω και του παγκόσμιου ενδιαφέροντος που  συγκεντρώνει εδώ και χιλιετίες, έχει γίνει κόσκινο, τα ελληνικά γράμματα του 20ου αιώνα παραμένουν στο ημίφως.

Ποιος θυμάται σήμερα τον Τέλλο Άγρα, αυτόν το νωχελικό νέο από την Καλαμπάκα, που έμελλε να πεθάνει τόσο άδοξα στις 12 Νοεμβρίου 1944 εξαιτίας μιας αδέσποτης σφαίρας; Εβδομήντα τρία ολόκληρα χρόνια μετά, λίγοι εξακολουθούν να σκύβουν με πείσμα και αγάπη πάνω τα υπέροχα λογοτεχνήματα και ποιήματα αυτών των σπουδαίων ανθρώπων.

Άσε που ενώ το διαδίκτυο έδειχνε πως θα ήταν ο κρυφός μας σύμμαχος για την διασπορά της γνώσης, αυτή τελικά διασπάται σε χίλια κομμάτια, όπως ο εγκέφαλος των χρηστών.

Το χειρότερο είναι ότι δεν θέλουν να σκύβουν, τουλάχιστον οι περισσότεροι. Το βαριούνται το σκύψιμο. Απεχθάνονται το γραφείο και την κάθετη στάση. Μόνο η οριζοντίωση τους αρέσει, στον καναπέ, μπροστά στην τηλεόραση. Ακόμη και τότε δεν κάθονται. Είναι ξαπλωμένοι.