Tου Μάκη Μπαλαούρα*
Η ιστορία του εργατικού κινήματος έχει αναγνωρίσει το σημαντικό ρόλο της «παλαιάς» σοσιαλδημοκρατίας στους κοινωνικούς αγώνες.
Όμως από τη δεκαετία του 1990, οι Νέοι Εργατικοί του Μπλερ έκαναν τη μεγάλη στροφή εγκαταλείποντας τις παραδοσιακές θέσεις των Εργατικών. Υπήρξε χαρακτηριστική η δήλωση του δεύτερου στην τάξη μετά τον Μπλερ, του ΠήτερΜάντελσον, στο κόμμα των νέων Εργατικών, πως ήταν ικανοποιημένος από το γεγονός ότι «υπάρχουν σήμερα άνθρωποι που γίνονται ασύλληπτα πλούσιοι» δηλαδή, από το γεγονός ότι διευρύνονται οι κοινωνικές ανισότητες, φωνάζοντας επιπροσθέτως: «Είμαστε όλοι τώρα Θατσερικοί».
Έτσι η ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία, σαγηνευμένη από τη «γοητεία της μπουρζουαζίας», απεμπόλησε την υπεράσπιση των λαϊκών συμφερόντων και δικαιωμάτων που διέλυε ο νεοφιλελευθερισμός, ενώ αντιμετώπισε και εξακολουθεί να αντιμετωπίζει τις διεκδικήσεις ως «λαϊκισμό».
Αποτέλεσμα της αποξένωσης της σοσιαλδημοκρατίας από τις λαϊκές μάζες ήταν το γεγονός ότι από το 1960 ως σήμερα τα κόμματα αυτά έχασαν πάνω από το 20% της εκλογικής τους δύναμης!
Όμως παρ’ όλη την κοινωνική και ιδεολογική της μετάλλαξη, πιστεύω ότι η σοσιαλδημοκρατία μπορεί να επιζήσει αρκεί να εγκύψει στις λαϊκές τάξεις και να προχωρήσει σε βαθείς μετασχηματισμούς.
Προς επίρρωση αυτού, σημειώνω ότι ήδη υπάρχουν διακριτά παραδείγματα: Ο Σάντερς στις ΗΠΑ, ο Κόρμπιν στην ηγεσία των Εργατικών και ο σχηματισμός της πορτογαλικής κυβέρνησης από τα κόμματα Σοσιαλιστικό, Κομμουνιστικό και Μπλόκο, με πρωθυπουργό τον σοσιαλιστή Κόστα.
Στα καθ’ ημάς, το ΠΑΣΟΚ, αν και δεν είχε οικοδομήσει δομικούς δεσμούς με τη σοσιαλδημοκρατία της Δύσης, έσπευσε ταχύτατα και σε βάθος όπως κι αυτή, να προσχωρήσει στον νεοφιλελευθερισμό.
Έτσι, ο ΣΥΡΙΖΑ θεωρούμενος ότι εκπροσωπεί ό,τι αριστερό υπάρχει στην Ελλάδα, στηρίχτηκε από τη σοσιαλδημοκρατία, τους Πράσινους και την υπόλοιπη ευρωπαϊκή Αριστερά.
Μακεδονικό: χαμένη ευκαιρία του ΠΑΣΟΚ
Είναι πια παραδεκτό ότι η δημαγωγία και η εθνικιστική έξαρση αποτέλεσαν μία από τις αιτίες που οδήγησαν τη χώρα στην κρίση από την οποία πασχίζουμε να βγούμε. Η σύγχυση που παρατηρούμε στο Κίνημα Αλλαγής οδηγεί στο να έχει χάσει την όποια προωθητική πνοή είχε στην αρχή του εγχειρήματός του. Ιδιαίτερα το ΠΑΣΟΚ μοιάζει να συμπεριφέρεται ως συνοδοιπόρος της ΝΔ.
Το «πατριωτικό ΠΑΣΟΚ», που κάποιοι επικαλέστηκαν, δεν δικαιολογεί την αναθεώρηση της πολιτικής για το Μακεδονικό, που άλλωστε το ίδιο ΠΑΣΟΚ, από την εποχή του Α. Παπανδρέου, είχε διαμορφώσει.
Ως εξαιρέσεις στον εθνικισμό του ΚΙΝΑΛ καταγράφηκαν η θέση του Γ. Παπανδρέου, η ομιλία Θεοδωράκη και οι τοποθετήσεις βουλευτών του Ποταμιού και της ΔΗΜΑΡ.
Ενώ η στάση του ΚΚΕ και ορισμένων άλλων δυνάμεων της Αριστεράς στο Μακεδονικό υπονόμευσαν το παρελθόν τους και συνετέλεσαν στην ισχυροποίηση του ΣΥΡΙΖΑ και την αποκατάσταση της πολιτικήςτου ηγεμονίας, η οποία είχε κλονιστεί από την εφαρμογή των μνημονιακών μέτρων που υποχρεώθηκε να πάρει.
Ο Σαμαρισμός ηγεμονεύει στη ΝΔ
Αντίθετα, η ΝΔ επιστρέφει ως κόμμα του Σαμαρά, κλείνοντας το μάτι προς τα ακροδεξιά, ενώ παράλληλα κινείται σε παλαιοκομματικές ιδιοτέλειες για να συγκολλήσει τα αντίπαλα τιμάριά της. Η πρόσφατη τοποθέτησή της στο Μακεδονικό είναι συνεπής με τη στάση της απέναντι στην ξενοφοβία, τον ρατσισμό, τον αυταρχισμό, τα δικαιώματα, όπως άλλωστε σημειώνεται και σε ορισμένα ευρωπαϊκά κράτη (Ουγγαρία). Και αυτό, παρά το γεγονός ότι το Ευρωπαϊκό Σοσιαλιστικό Κόμμα και το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα στήριξαν το σύμφωνο της κυβέρνησης με τη γείτονα χώρα.
Αναγκαίες οι προγραμματικές συμμαχίες
Ο ΣΥΡΙΖΑ, έχοντας στις αποσκευές του την αντίθεσή του με τον Υπαρκτό Σοσιαλισμό και την κληρονομιά του Ευρωκομμουνισμού και του ΚΚΕ Εσωτερικού, θεωρεί ότι προγραμματικές συμμαχίες, εφόσον είναι απαλλαγμένες από ηγεμονισμούς, θα δώσουν νέα πνοή στην πορεία της χώρας. Μετά την επικείμενη έξοδο από το μνημόνιο τον Αύγουστο, η συζήτηση για τις πολιτικές εξελίξεις δεν μπορεί να αποφευχθεί με αναθέματα.
Το Κίνημα Αλλαγής όμως, αγκιστρωμένο από πρόσωπα και πολιτικές που λειτουργούν ως βαρίδια του παρελθόντος, πρέπει να σταματήσει να διαπερνάται από (σφοδρή) αντιπαλότητα στο θέμα της κυβερνητικής συνεργασίας, αν και ήδη έχουν φανεί αποστασιοποιημένες συμπεριφορές.
Ο πατέρας της σοσιαλδημοκρατίας Κάουτσκι, που δεν τον έχουν αποκηρύξει ακόμα, μιλά για πρόταση επαναστατικής στρατηγικής: «Ο σοσιαλισμός είναι πρόγραμμα κοινωνικού μετασχηματισμού».
Για μια πορεία προγραμματικής συμπόρευσης με μια σύγχρονη σοσιαλδημοκρατία, προϋπόθεση είναι η κοινωνική και ιδεολογική της μεταστροφή. Αυτό μπορεί να συμβάλει σε ένα σχέδιο βαθιών μετασχηματισμών στην Ελλάδα και Ευρώπη που χωρίς αυτούς είναι μάταιη οποιαδήποτε απόπειρα ριζικής επίλυσης των προβλημάτων.
* από την ομιλία του Μ. Μπαλαούρα στην εκδήλωση στο «Πολιτικό Εργαστήρι» της ΔΗΜΑΡ, την Τρίτη 19/6/2018
