Τσαγκάρης… Πόσο περίεργη λέξη στην εποχή που το παπούτσι πουλιέται με το κιλό… Εν έτη 2017, θα αγοράσει κάποιος από το κατάστημα υποδημάτων, από το σούπερ μάρκετ, από το “κινέζικο”, ακόμα και από το δρόμο τις “μαϊμούδες” των Αφρικανών παράνομων πλανόδιων… Τόσο εύκολα, τόσο απλά… Κι όμως ο τσαγκάρης που δεκαετίες πριν αποτέλεσε τον αποκλειστικό δημιουργό του παπουτσιού, είναι ακόμα “ζωντανός”. Ως επάγγελμα μπορεί να μην έχει απόλυτα τον ίδιο ρόλο, όμως ο καλός τσαγκάρης, ο μάστορας, ξέρει να κάνει δουλειά.
Να διορθώσει εκεί που το παπούτσι – ακόμα και το καινούργιο – δεν ταιριάζει απόλυτα με το πόδι, να παρέμβει για να διορθώσει κάποια ατέλεια που προέκυψε, να αλλάξει φθαρμένα τμήματα, να γυαλίσει το δέρμα… Ο Πύργος λένε, τα παλιότερα χρόνια, είχε δεκάδες τσαγκάρηδες μαζί με τους “παραγιούς” τους. Η βιομηχανοποίηση “έσβησε” στο πέρασμα του χρόνου, τους παραδοσιακούς “μαστόρους” υποδημάτων και σιγά – σιγά η δουλειά περιορίστηκε σε μικρές επιδιορθώσεις κυρίως.
Μάστορα από τα παλιά δεν θα βρεις… Έτσι τουλάχιστον πιστεύαμε έως ότου αποφασίσαμε να κατέβουμε τα στενά σκαλιά σε ένα μικροσκοπικό υπόγειο στην οδό 28ης Οκτωβρίου. Ο Αριστείδης (Άρης) Αλεξανδρόπουλος, δεν βρίσκεται πολλά χρόνια εκεί… μόλις από το 2012… Έχοντας μείνει στη γειτονιά, θυμόμαστε αμυδρά τον προηγούμενο τσαγκάρη που βρισκόταν εκεί στο ίδιο πόστο, τον Βαρβαρήγο. Και όπως μάθαμε αυτός δεν ήταν ο πρώτος ιδιοκτήτης του “τσαγκάρικου” καθώς είχε προηγηθεί, άλλος μάστορας δεκαετίες πριν.
Το κτίριο είναι αυτό που στεγάζει το Ωδείο Πύργου. Πέτρινο και αρκετά παλιό. Όμως στέκει ακόμα γερό. Ο Αριστείδης που μας έχει υποδεχθεί με ένα πλατύ χαμόγελο μας λέει πως ο ίδιος φρόντισε να μάθει τη δουλειά σωστά από τον παλιό μάστορα… Ο ίδιος είναι τρίτης γενιάς τσαγκάρης, όχι λόγω συγγένειας αλλά γιατί βρίσκεται στο ίδιο πόστο με τους δύο προκατόχους του…
“Για να μάθεις σωστά τη δουλειά του τσαγκάρη, πρέπει να εκπαιδευτής από παλιότερο μάστορα. Ο κλάδος έχει δεχθεί πλήγματα. Κάποιοι μη έχοντας τι άλλο να κάνουν ανοίγουν ένα μαγαζί χωρίς γνώση και κάνουν κακό γενικότερα στο χώρο. Κακή ποιότητα δουλειάς, ακριβές τιμές… Οι παλιοί δεν έδιναν τυχαία το μαγαζί τους. Ο υποψήφιος έπρεπε να αποδείξει ότι αξίζει, ότι ξέρει τη δουλειά. Το πιο δύσκολο στο χώρο είναι για αυτούς που ασχολούνται με το γυναικείο παπούτσι. Είναι σαν τους πλαστικούς χειρουργούς. Να δείξουν ένα τέλειο αποτέλεσμα. Τη δουλειά αυτή πρέπει να την αγαπάς για να την κάνεις. Οι παλιοί δημιουργούσαν σε ένα καλαπόδι και φρόντισαν το δημιούργημα τους στην εντέλεια…” μας εξομολογείται.
“Σήμερα μια πελάτισσα που θα μου έρθει για αλλαγή στα τακούνια, εγώ θα γυαλίσω το παπούτσι, θα το φροντίσω. Είναι κάτι που θα το κάνω επειδή μου αρέσει. Να είναι το παπούτσι άψογο. Άσχετα το κόστος θέλω να το κάνω”.. λέει ο Αριστείδης, δείχνοντας υψηλοί επαγγελματισμό για τη δουλειά του.
Αν και δεν έχει σχέση λοιπόν με τους προκατόχους του στο συγκεκριμένο κατάστημα, είναι εγγονός τσαγκάρη. Ο παππούς του έλεγε πως αν δεν έχεις το μικρόβιο δεν το κάνεις. Είναι δουλειά που χρειάζεται μεράκι και να κατεβάζει η κούτρα σου ιδέες για να δημιουργήσεις ή να διορθώσεις κάτι σε ένα παπούτσι. Με λίγα λόγια, πρέπει να είσαι της πατέντας…
Ο Αριστείδης μας εξηγεί πως κατατάσσονταν οι παλιοί τσαγκάρηδες σε τρεις κατηγορίες…
“Υπήρχαν αυτοί που ασχολούνταν με τα παιδικά παπούτσια, οι παιδικοί. Ήταν αυτοί που ασχολούνταν – όπως εγώ – με τα γυναικεία παπούτσια και από παλιά τους έμεινε το “γυναικωτός”. Και οι τρίτοι ήταν οι μπαλωματήδες. Τα γυναικεία παπούτσια θέλουν μεγαλύτερη προσοχή, επειδή έχουν λεπτομέρεια. Το ανδρικό παπούτσι έχει μεγάλες επιφάνειες και λιγότερες φθορές, θα αλλάξεις τακούνια, σόλες και δεν δείχνει αυτό στον άνδρα.
Το γυναικείο είναι λεπτό, ανοιχτόχρωμο, με μικρές επιφάνειες, όπου πρέπει να δουλέψεις με χειρουργική ακρίβεια. Θες να κάνεις ένα γαζί, πρέπει να πατήσεις στο ίδιο, αν σου φύγει ένα χιλιοστό δείχνει” μας λέει και μας φεύγει και η απορία για την προέλευση της λέξης “γυναικωτός” που έχουμε δει να έχει διάφορες έννοιες κατά πολλούς στην κοινωνία μας… Κι όμως προέρχεται από το είδος του παπουτσιού που “δουλεύει” ο τσαγκάρης.
“Σήμερα λίγοι έχουν εκπαιδευτεί από τους παλιούς και ξέρουν. Οι άλλοι έχουν μπει στον κλάδο χωρίς ιδιαίτερη γνώση και κάνουν ζημιά, καταστρέφουν παπούτσια. Μετά ο πελάτης έρχεται σε σένα να διορθώσεις τα λάθη. Ο κλάδος μας δεν έχει συνδικάτο, το κράτος δεν θα κάνει σχολή. Τα μυστικά μας πρέπει να τα εφαρμόσουμε, χωρίς να τα αποκαλύψουμε, για να κάνουμε τη δουλειά μας σωστά…” μας ανaφέρει…
Στο τσαγκάρικο, η κρίση μάλλον αυξάνει την πελατεία. Ο κόσμος μετράει και το ευρώ… Και αν μπορεί με αυτό να διορθώσει τα παπούτσια του θα το κάνει. “Λόγω της κρίσης έρχονται πιο συχνά. Παλιότερα έρχονταν τους έφτιαχνές κάτι, αν δεν τους έκανε το παρατούσαν. Τώρα θέλουν καλή δουλειά, καλές τιμές και καλή συμπεριφορά. Αν είσαι χαμογελαστός, να πεις ένα αστείο, να τον κάνεις να ξεφύγει από την κρίση. Αυτό όσοι το καταφέρουν θα επιβιώσουν”…
